Pécs, de West-Oost Passage 2009. Terugblik op de muziek

 

Maandag 16 november 2009 - Pécs pretendeert vanwege haar geografische ligging op de grens van de Balkan met de huidige Europese Unie een brug te zijn tussen grensoverschrijdende culturen van Oost en West. Wat betekent dat voor Pécsenaren, West of Oost? Dit thema werd motief in de wedloop naar de eretitel van culturele hoofdstad van Europa en is dit bij de diverse festivals en presentaties, zoals begin november bij het 3e Balkan Wereld Muziekfestival en de 3e Balkan Passage. Om in Pécs te voelen dat je hier de cultuur van West én Oost als vanzelf passeert, kon je drie avonden luisteren naar concerten.

Voor de jongeren is 'West' de hele wereld die open ligt na de val van de muur. Dat is althans mijn indruk bij dit muziekfestival. Wereldmuziek willen ze om op te dansen, genoeg van Balkan drama! László Hortobágyi bijvoorbeeld, wereldmuziek in de beste westerse traditie van ‘cyber' en ‘dubs' en tegelijk vol met ritme uit het verre oosten. Servische blaasmuziek, van ouderwetse folk gegroeid naar opzwepende dansmuziek door Boban & Marko Markovi? Orkestar. Bijna blaast het dak eraf van bioscoop Uránia bij het concert van Sergent Garcia, het Franse gezelschap van Columbianen, Cubanen en andere virtuozen van het Zuid-Amerikaanse en Carribisch ritme. De voorstelling eindigt in een groot feest.

 
De volgende avond begint met mierzoete stroop die het publiek aan de weer recht geschoven stoelen plakt, Samaria Verses uit Slowakije. Voor vanavond in Pécs zijn bijna alle liederen in het Hongaars. Wat verwacht je anders van Hongaars-Slowaken nu de Slowaken het Hongaars spreken zo goed als verbieden. De vertalingen in het Slowaaks kun je vinden op de CD. Heel af en toe komt er wat leven in de muziek door bijdragen van (ex) Ghymes leden. Ritmes uit de goede oude tijd toen Ghymes in het Hongaars sprekende deel van Slowakije de beste folkmuziek van heel Hongarije maakte. Wat beschaamd kijkt het publiek opzij als een danseres komt illustreren uit welk werelddeel de inspiratie voor de muziek vandaan komt. Voorzien van de juiste accessoires -, een rode flamenco shawl, Turkse broek of oosters mutsje met bellen - huppelt ze van het ene werelddeel naar het andere. Het applaus is beleefd, niets meer. Nee, neem een voorbeeld aan de Hongaarse Balogh Kálmán Gipsy Cimbalom Band. Muziek door zigeuners die overal en altijd ergens tussen West en Oost bestaan. Zij hebben geen uitleg of illustratie nodig. Drama van de Balkan, duende uit Flamenco, de vibraties uit het nabije en het verre oosten, alles versmolten in het vuur van hun optreden.

De grootste verrassing waar 'Balkan' en 'Wereld' én jong en oud elkaar treffen komt uit Bosnië. De Mostar Sevdah Reunion uit Bosnië-Herzegovina is een gezelschap dat beroemder is in Amsterdam dan in Pécs. Hoezo Pécs als Oost-West passage? Hartverscheurend is de Sevdalinka, het lied over helden en over liefde met oosterse, Arabische uithalen en byzantijns ritme. Wanneer de melancholie dreigt om te slaan in sentimenteel gejammer roept de zanger "Back to Mostar" en booming balkan beats doen de adrenaline stijgen, dit is de emotie waar het publiek op wacht. Dit is wereldmuziek waar geen grens tussen oost en west meer overbrugd hoeft te worden, dit is gewoon fantastische, hedendaagse muziek voor ieders hart en ziel. Jammer genoeg is dit spectaculaire optreden (nog) niet na te luisteren op CD. Op de CD ‘Café Sevdah speelt de Sevdalinka de hoofdrol. Even wachten tot volgend jaar dus, wanneer het volgende Balkan Wereldmuziekfestival plaats vindt. Daarbij een ‘Westers' advies aan Pécs 2010: zorg voor een betere locatie met wat ruimte om te kunnen dansen!

 

>>>> Door:

Lidewijde de Smet