Geslaagde ‘Do's en don'ts in Hongarije’ lezing

Zaterdag 24 maart 2007 – Een geweldige opkomst en enthousiaste luisteraars. Dat viel de sprekers Mária Ballendux-Bogyay en Tom de Smet gisteren ten deel bij hun lezing bij de Volksuniversiteit in Amsterdam over de Do's en don'ts in Hongarije.
Niet alleen anekdotes en stereotyperingen vulden de avond, maar vooral praktische informatie over wat te doen in een concrete situatie werden helder verwoord. Een lach en een traan horen natuurlijk binnen de Hongaarse cultuur.

 
 
Teneur van beider betoog is om vooral respect te hebben voor de gewoonten van de Hongaren. Culturele verschillen worden met name zichtbaar door een vergelijk te maken met de gewoonten binnen de eigen omgeving. Dat de eigen omgeving afwijkt van de Hongaarse omgeving kan met name worden teruggevoerd op de historie die beide landen hebben gekend. Zo heeft Nederland sedert 500 jaren een redelijk stabiele situatie, behoudens de Franse overheersing in het begin van de 19e eeuw en de Duitse overheersing in de jaren 1940-1945.
 
Hongarije kent echter een historie van overheersingen door diverse partijen die in lengte variëren van 170 jaar door de Turken tot enkele honderden jaren door de Oostenrijkers en in de vorige eeuw enkele tientallen jaren door de Duitsers en de Russen. Dát is wat een land en een cultuur voedt, aldus Mária. Geschiedenis leeft ook veel meer in Hongarije. Daar waar de Nederlander nauwelijks iets kent van de geschiedenis, zijn 2 van de 3 nationale feestdagen (15 maart en 23 oktober) van Hongarije gestoeld op verloren revoluties (respectievelijk in 1848 en 1956) en worden die feiten door iedereen nog gekend én beleefd. Ook de gevolgen van het verdrag van Trianon aan het einde van de Eerste Wereldoorlog zijn genoegzaam bekend. 
 
Als gevolg hiervan kenschetst Mária drie kenmerkende trekken van de Hongaren: 1) wij zijn zielig, 2) wij voelen ons alleen en 3) wij hebben onze eigen taal en niemand verstaat ons. Het bewaren van de geschiedenis door de Hongaren komt vanuit hun trots. Hun trots dat ze door alle tijden, oorlogen en overheersingen heen hun cultuur hebben weten te bewaren. In het tweede deel van de presentatie zal Tom de Smet hierop terugkomen als hij praat over de eetcultuur.
 
‘Een optimist is een slecht geïnformeerd persoon’
 
Mária noemt de passieve resistentie als typisch kenmerk voor de Hongaren. De Hongaren werden onder de diverse overheersers bepaalde verplichtingen opgelegd en waren hierin steeds creatief om de ‘kleine deurtjes’ op te zoeken. Toen bijvoorbeeld het Hongaars in het Parlement werd verboden en er Duits gesproken moest worden, stapte men over naar het Latijn. Niet in overtreding, maar vooral niet doen wat de overheerser wil!
 
Tussen de Nederlanders en Hongaren zijn erg veel gewoonteverschillen. Mária benoemt er een groot aantal en geeft vele tips en adviezen in alles wat ‘done’ en wat ‘not done’ is.
 
‘Een Hongaar is enthousiast, maar de vlam moet voortdurend aangewakkerd worden!’
 
In het tweede deel van de avond gaat Tom de Smet in op de do's en de dont's in de Hongaarse
eetcultuur. Daarbij stelt hij dat een groot deel van deze cultuur bewaard is gebleven door het communisme. Immers in tijden van nood en schaarste wordt je creatief. Momenteel is met name vanuit de jongere generatie een gang te zien naar fastfood, potjes, pakjes en de magnetron. Het kapitalisme heeft het verval van de culinaire cultuur in gang gezet.
 
Toch stelt Tom dat het spreken over eten wonderen doet in Hongarije. In ieder gesprek, in iedere metro, in iedere ontmoeting wordt gesproken over koken en eten. Als je goed luistert, kun je altijd een nieuw recept mee naar huis nemen.

‘Deel je rijkdom, betaal met worst!’
 
De presentatie van Tom is rijk geïllustreerd met leuke foto’s en anekdotes gemaakt en beleefd door Tom zelf.