Een schitterend isolement, de zoektocht van Olga Majeau naar haar Hongaarse oorsprong

Woensdag 29 maart 2017 - „Het ergste is niet de verlatenheid en het afgesloten zijn, maar het gemis aan bezigheden, aan broodwinning die gepaard gaat met onze splendid isolation.“ Ons schitterend isolement, zo noemde de overgrootvader van Olga Majeau het in zijn brieven die hij schreef vanuit de Hongaarse goelag. In die goelag op de poesta zat de Hongaarse baron Árpád Eperjesy de Szászváros et Toti begin jaren vijftig gevangen samen met zijn tweede vrouw Julia en hun zoontje Péter. De Nederlandse docente en schrijfster Olga Majeau erfde de brieven na het overlijden van haar oma Elfi Eperjesy en deze brieven en de zegelring van Árpád vormden het startpunt voor een lange en bewogen zoektocht naar haar familiegeschiedenis.

Een schitterend isolement kwam al uit in 2015 bij uitgeverij Querido en werd afgelopen herfst in een Duitse vertaling tijdens de Buchmesse in Frankfurt gelanceerd. Pas dit jaar kwam het boek op mijn pad en kon ik het gaan lezen. Dat er juist in Duitsland veel belangstelling was voor dit boek, in het Duits Brosamen für den blauen Vogel, komt ook omdat de schrijfster op zoek naar de Hongaarse achtergronden van haar overgrootvader ook bij de bekende Duitse schrijfster uit de Romantiek Bettina von Arnim (1785-1859) uitkwam. Een groot deel van het boek handelt over die tak van haar stamboom. „Bettina heeft me van het spoor van Árpád af gebracht“.

Uiteindelijk komt Majeau in het boek wel degelijk terug bij Árpád. De lijnen lopen vanaf hem zowel fysiek als emotioneel, ook al heeft ze hem nooit gekend, door tot in haar leven in Nederland. Het is vooral het tweede deel in het boek waardoor ik geraakt werd. Daarin wordt het leven van de adelijke familie in de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie beschreven en komt er meer focus te liggen op de Hongaarse, zeker niet al te vrolijk stemmende kant van het verhaal. In een recensie van Michel Krielaars in NRC Handelsblad werd geschreven dat Majeau helaas weinig inging op de familiegeschiedenis in Duitsland: „Ze gaat daarbij terug naar Árpáds grootmoeder, Bettina von Arnim, een sleutelfiguur uit de Duitse romantiek die bevriend was met zowel Goethe als Karl Marx. Van haar kom je weinig te weten. Dat is jammer, omdat Majeau aan de hand van Von Arnim een mooi beeld van het Berlijnse intellectuele leven had kunnen schetsen". Maar ik wilde na lezen van het boek juist nog veel meer te weten komen over dat wat er met haar voorouders in Hongarije was gebeurd. De schrijnende beschrijvingen van Árpád over de goelag bijvoorbeeld en over hoe hij daar terecht kwam. En de lukrake vervolgingen na de Tweede Wereldoorlog. Het is een stuk Hongaarse geschiedenis waarover we nog maar weinig weten.

Zoals Majeau al eerder in het boek aangeeft, zo voelde het ook tijdens het lezen. Het ooit zo mooie, veelbelovende en vruchtbare leven eindigt 'als een hoopje as dat op een blik bij elkaar geveegd ligt na te smeulen tot het in een vuilnisbak verdwijnt'. Toch weet Majeau dat 'hoopje as' , een deel van haar eigen zijn, de eer te betonen die het verdient. Haar zoektocht naar haar herkomst, die door verschillende Europese landen langs museumarchieven en geconfisqueerde kunstschatten en van adellijke hoven naar boerendorpen voert, leidt haar terug naar Nederland waar zij haar innerlijke rust vindt en Árpád zijn allerlaatste rustplaats. 

Een schitterend isolement. Een familiegeschiedenis. Querido, 340 blz. € 19,99
ISBN: 978 90 214 5780 2

Brosamen für den blauen Vogel
Verlagsgruppe Random House – Bertelsmann
Weblink: www.randomhouse.de/Autor/Olga-Majeau/p585788.rhd

>>>> Website Olga Majeau

> Door: Tom de Smet