Het leven aan de dorpsbron van Szentistván
Vrijdag 1 september 2006 - Sinds de toetreding tot de Europese Unie heeft Hongarije een nieuw waterissue: de voorziening en de kwaliteit van het kraanwater. Als gevolg daarvan hebben veel gemeenten de opdracht gekregen om de waterkwaliteit te verbeteren waarvoor, in de periode van 2003 tot en met 2015, een investering van € 1 miljard nodig is. Kraanwater in Hongarije werd en wordt nog steeds met chloor gezuiverd. Dat is goedkope en eenvoudige methode. Chloor doodt ziektekiemen in water zeer effectief en heeft een blijvend zuiverend effect. Een kleine hoeveelheid chloor beschermt ononderbroken tegen besmetting: vanaf de waterzuiveringsinstallatie, via het leidingennet tot in de kraan thuis. Vanwege de chloortoevoeging is het kraanwater in Hongarije minder smaakvol als drinkwater.
De beschikbaarheid van water binnenshuis is de laatste jaren sterk gestegen. Tot halverwege de jaren '70 was het watergebruik relatief gering. Het leven was eenvoudiger, niet iedereen had een badkamer en men waste zich in een teil. Een groot deel van de Hongaarse bevolking was in die periode aangewezen op de felblauwgeschilderde openbare waterkranen (vízcsap), die onderdeel uitmaakten van het straatbeeld.
Sinds de toetreding van Hongarije tot de EU, in 2004, is ongeveer 98% van de Hongaarse huishoudens aangesloten op de waterleiding. Hierdoor raken de kranen in de straten in onbruik en in veel steden en dorpen worden ze weggehaald. Een voorbeeld: in Balatonkenese, een dorp met zo'n 3.000 inwoners aan het Balatonmeer, stonden voorheen zo'n 15 kranen. In 2006 is dat aantal gereduceerd tot 3.
In november 2006 werd in door de Nederlandse ambassade samen met Hongaarse autoriteiten in Budapest een bilaterale conferentie georganiseerd met als thema ‘water'. Voor dit thema is gekozen aangezien zowel Nederland als Hongarije op dit gebied met vergelijkbare uitdagingen te maken heeft. Bedrijfsleven, overheid en academici kregen de kans contacten te leggen en kennis uit te wisselen.
De dorpsbron van Szentistván
Het rustige Szentistván, tussen de noordrand van het Tiszameer en Mez?kövesd, heeft een eigen ‘smaakvolle' oplossing voor het drinkwater. Het dorp heeft een eigen bron die zomer en winter een continue stroom fris, helder en zuiver bronwater geeft: water om mee te koken, maar vooral water om van te genieten. Water van een ongekende zuiverheid en oorspronkelijkheid. Want in tegenstelling tot de chloorsmaak en -lucht, die aan gewoon kraanwater kleeft, smaakt dit water puur, oorspronkelijk en wellicht iets ijzerhoudend.
Neem een half uur de tijd om op het bankje naast de bron één en ander gade te slaan en zie de ene na de andere dorpsbewoner jerrycans vullen en water komen halen. Men komt op de fiets, met de auto of te voet. Iedere jerrycan wordt met een snelheid van naar schatting 5 liter water per minuut gevuld! Ook uit omliggende dorpen weet men deze bron te vinden.
Datzelfde halve uur geeft tevens een blik op de sociale functie van de bron. Immers de dorpsbewoners ontmoeten elkaar aan de dorpsbron en het nieuws wordt hier uitgewisseld. De bron is dus niet alleen een bron voor water, maar ook een bron voor saamhorigheid in de gemeenschap van Szentistván. Het is een waar genot om dit te aanschouwen!
Artesische bron
Szentistván heeft een zogenaamde ‘artesische bron'. Dit verschijnsel is genoemd naar de vallei Artois, in de buurt van Parijs, waar dit voor het eerst bestudeerd is en waar méér dan 1.100 artesische putten werden gemaakt. Ook in de Gelderse Vallei op de Veluwe en in binnendijkse gebieden komt dit verschijnsel voor.
Artesisch water is water dat zich bevindt tussen twee ondoordringbare lagen. De opwaartse druk ontstaat doordat het waterpeil in het gebied hoger ligt dan de uitmonding van de bron. Het water komt zodoende omhoog zonder gebruik te maken van een pomp. De zuiverheid van het water wordt behouden doordat het artesische water ligt opgesloten tussen ondoordringbare lagen.
Meer bronnen in Hongarije?
Overal in Hongarije zie je wel bronnen die lijken op de bron van het dorp Szentistván. Wij zijn op zoek naar meer bronnen met dit heerlijke water. Let op: want sommige kunnen aangesloten zijn op de gewone waterleiding en bevatten dan dus ook chloor. Dit zijn dus geen artesische bronnen. De Szent István-Kút in Eger, bijvoorbeeld, is géén artesische bron. Helaas!
| >>>> Opzoeken: |  |
| >>>> Auteur: | Jan van Kuijk |
| >>>> Bron: | janvankuijk.nl |
| >>>> Gepubliceerd in: | Most Magyarul! nr 37 - winter 2006/2007 |
{moscomment}