Hongarije heeft een tweede adem nodig

Woensdag 16 april 2008 – Erik Christiansen is general manager van de Hongaarse vestiging van Corstjens Worldwide Movers en lid van het bestuur de Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel in Boedapest. Hij woont en werkt sinds februari 2003 in Boedapest. In maart van dit jaar had de redactie van Hongarije Vandaag een gesprek met hem. Onder meer spraken wij over de positieve en negatieve kanten van het voeren van een Nederlandse onderneming in Hongarije, met als uitgangspunt het Midden- en Kleinbedrijf. Wat zijn de kansen en de bedreigingen in Hongarije en hoe kun je daar op een positieve wijze mee om gaan?

Zouden we nog moeten investeren in Hongarije?
"Maar natuurlijk”, zegt Erik volmondig. “De grote hype is wel voorbij, maar Hongarije is in de afgelopen jaren toch flink geëvolueerd en op weg naar een mature markteconomie. Snelle winstmarges zijn niet meer te halen, maar net als in elke economie is er ook in Hongarije beweging en ruimte voor het ontwikkelen van ideeën en nieuwe bedrijven."  
 
Ook voor het verbeteren van de al bestaande processen, producten en diensten is er zeker plaats. Vergeet ook niet dat Hongaren zelf een grote behoefte hebben aan het ontwikkelen van een sterk midden- en kleinbedrijf. Het MKB zou net als in Nederland daar de motor moeten worden van de economie. Want met een sterk MKB ontstaat er ruimte voor een brede middenklasse onder de bevolking. Die beweging zie je in Hongarije al plaats vinden, en terecht. Het land heeft dat echt broodnodig. Het MKB uit Nederland zou dus tegelijkertijd ook de MKB van Hongarije kunnen stimuleren".

Gaat dat zonder slag of stoot?
"Uiteraard niet. Niets in het leven word je zomaar in de schoot geworpen en hard werken blijft de leuze. Maar als je rekening houdt met de pro’s en contra’s en van tevoren goed je huiswerk maakt, kun je zeker bepalen of het wel of niet de moeite loont om in Hongarije een bedrijf op te zetten. Het probleem in Hongarije heden ten dage is dat de service gerichtheid maar mondjesmaat toeneemt. Ook is er een acuut tekort aan werknemers, vooral in Boedapest. Als je al werknemers gevonden hebt, willen ze ook nogal eens van de ene naar de andere job hoppen. Hierdoor zijn de lonen in ras tempo gestegen. Je zal wel twee keer goed moeten nadenken voordat je daar begint met je product. Verder zijn de loonlasten erg hoog en er zijn veel 'verhulde' belastingen – reken op een gemiddelde winstbelasting van tweeëndertig tot achtendertig procent. Wat loonbelasting betreft, netto versus kost, moet je op een factor van 2,5 tot 2,7 rekenen. Volgens een recent rapport van de OECD is Hongarije momenteel na België het duurste land binnen die OECD. Daarnaast is er een enorme bureaucratie wat de administratie er niet gemakkelijker op maakt. Hongarije heeft sinds 2007 de rekening kregen voor het jarenlang uitgeven van fondsen die er niet waren. De riem is nu eindelijk wel stevig aangehaald. Onlangs is ook de interventie band van +/- vijftien procent voor de Hongaarse forint opgeheven, om zich meer te kunnen focussen op het herstel van de eigen economie in plaats van op de invoering van de Euro. Dit is voor Hongarije een goede beslissing, maar het zal de concurrentie met de omringende landen niet ten goede komen. Hongarije heeft een lange tijd voorop gelopen ten opzichte van andere landen in deze regio maar ze heeft, zeker ook door de politieke instabiliteit, blijkbaar haar tweede adem niet gevonden om deze positie te behouden".

Werkt er helemaal niets goed in Hongarije?
"Zeker werken er bepaalde zaken goed. Met de intrede tot de Europese Unie is de bekroning gezet op een tiental jaren van hard werken. Hier ligt echter geen eindpunt, maar juist het begin van een nieuwe periode. Je ziet ook dat het op allerlei fronten stilaan begint te verbeteren. Zo is de infrastructuur in de de afgelopen jaren zichtbaar verbeterd. Daardoor ligt Hongarije geografisch gezien nu op een fantastische locatie. Op de binnenlandse wegen is het ook niet zo druk als in Nederland. Dat geeft minder stress. Ik voel me er zelf ook vrijer en minder opgejaagd. Verder is in de laatste jaren veel Europese wetgeving overgenomen en stapt het land over van productie en industrie naar een kennis- en diensten-economie. Dat gaat soms wel gepaard met te snelle bokkensprongen. In Spanje en Portugal ging het er destijds, na de toetreding tot de EU, veel gematigder aan toe. Ook het niveau van opleidingen in Hongarije is eerlijk gezegd zeker niet slecht, hoewel het soms niet alle mogelijkheden biedt om rechtstreeks het 'werkende leven' in te stappen. Maar dat is in Nederland niet altijd even anders. Voorts je echt gemotiveerde en loyale mensen hebt gevonden, blijven ze dit zeker voor lange tijd. De kunst is wel ze te vinden! Verder zie je dat met de toename van logistieke operatoren, de call-centra en back-offices en de zich uitbreidende ketens van warenhuizen en supermarkten er nog een sterk geloof is in expansie in Hongarije. Maar het zal deels aan de Westerse landen zelf liggen of ze de markt en solvabiliteit in Hongarije niet gaan verknoeien".

Hoe is de stand voor Corstjens Worldwide Movers?
"Ons bedrijf verzorgt onder meer internationale verhuizingen en is daarom erg gevoelig voor de economische conjunctuur. We lopen er wel iets op vooruit. Op het gebied van loonkosten, efficiëntie en service gerichtheid is het steeds een kwestie van goed nadenken hoe we met de markt mee kunnen evolueren. Daarbij richten wij ons op loon naar werken, goede coaching & training, voldoende investeringen in de IT, in veiligheid en materialen, efficiëntie, verantwoordelijkheidsgevoel en een strakke kosten beheersing. Samen met het openstaan voor de goede en creatieve ideeën die Hongaren wel zeker aandragen, zijn we dus een heel eind gekomen. We groeien nu jaarlijks circa twintig procent en lassen bewust elke paar jaren een verzadigings-jaar in om er voor te zorgen dat we die groei ook professioneel de baas blijven. Want verkopen is niet altijd zo moeilijk, doch als je de uitvoering niet naar behoren kan doen, dan vraag je regelrecht om problemen".

Waarop moeten Nederlandse bedrijven rekenen?
"Er valt echt voldoende te doen, te ontdekken en te verbeteren in Hongarije. Bedrijven uit het MKB – ik noem bijvoorbeeld de dienstensector en agrarische sector - die naar Hongarije willen komen, zullen vanaf het nulpunt moeten starten. Ik raad hen ook aan eerst een goed business plan te maken, te zorgen dat zowel de mogelijkheden als de problemen goed worden ingeschat en wat de consequenties ervan kunnen zijn. Vrij gezegd: zorg dat de buik en het hoofd op één lijn liggen. Bouw verder een team om je heen dat internationaal georiënteerd is, dat zijn talen spreekt en waarmee je op vertrouwelijke basis werken kunt. Het geeft zeker een voorsprong als je Hongaars spreekt, zowel in werk als privé, maar dat is natuurlijk niet voor iedereen haalbaar. Toch, het is inmiddels een bekend gegeven, al spreek je maar een klein beetje Hongaars dan gaan er echt deuren open die anders gesloten blijven. Als je ook nog een groot en gedegen netwerk weet op te zetten, zal de kans van slagen hoog liggen. Verwacht echter niet dat je alles in de schoot geworpen krijgt. Dan kun je beter thuis in Nederland blijven want die dagen zijn nu echt voorbij. En maak natuurlijk ook contact met de Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel in Boedapest, met de attachés op de Nederlandse ambassade en met alle andere platformen en organisaties die in Hongarije aanwezig zijn om 'soft' begeleiding te bieden. Gebruik ze zou ik zeggen, want de tijd is nu echt rijp voor het MKB".

>>>> Interview

Jan van Kuijk & Tom de Smet