Als het om kaas gaat, dan ben ik patriot

Vrijdag 24 januari 2014 - Boodschappen doen kan zeer verwarrend zijn. Laatst kocht ik 'Gouda kaas' in een Hongaarse supermarkt, in plakjes voorverpakt. Iedereen weet dat de levensmiddelenindustrie ons altijd weer probeert te pakken waar ze maar kunnen, dus wordt een aankoop een innerlijke belevenis en zullen we, of we nu willen of niet, ons identificeren met het product. Dat is deze fabrikant gelukt. Ik kreeg er gratis twee nationale identiteiten bij, plus een loyaliteitsconflict.

Als ik boodschappen doe in Hongarije, kies ik bijna altijd voor Hongaarse producten. Maar de aanschaf van kaas, dat blijft een heikel punt. Toch wil ik ook wel eens een uitdagend avontuurtje beleven, zeker als de verpakking mij op mijn reis door de wereld van smaken van alles belooft. Midden in Hongarije kan ik blijkbaar zomaar op pad naar Gouda. Op het pakje zien we goed gezonde melkkoeien in een sappig groen weiland met een blonde melkmeid erbij en boven haar hoofd een typische Hollandse wolkenlucht. Jeetje, ik voel en beleef hier toch maar mooi even fijntjes mijn eigen Nederland. Alleen dat witte boerderijtje met rieten dak daar op de achtergrond, is dat geen Hongaarse tanya?

Er staat ook een wapperend Hongaars vlaggetje op de verpakking, met de trotse vermelding dat het een Hongaars product is, en onder het plaatje zien we dat het om de 'smaken van thuis, uit eigen land' gaat. Maar welk eigen land dan toch, en welke smaken van thuis? Dit product is natuurlijk bedoeld voor de Hongaarse consument, maar als ik Hongaar was dan zou ik er niet blij van worden, laat staan trots op 's lands eigen smaakbeleving. De rubberen lapjes smaken namelijk naar van alles - te zuur, te zout en naar iets wat aan verf of terpetine doet denken - maar niet naar kaas. Of bedoelt de fabrikant te zeggen dat dit vreemde goedje de 'echte originele' Nederlandse smaak van Goudse kaas heeft? Als Hongaar zou ik daar niet in willen trappen, zeker niet voor die veel te hoge prijs. En ik, als Nederlander, word er (voor de lezers die het nog niet weten, ik hou van Hongarije en de Hongaarse producten, ze vormen een groot deel van mijn leven en werk) niet alleen verdrietig van, maar ook een beetje boos. Hela hola lieve Hongaren, hier gooien jullie wel mijn innig gekoesterde nationale kaaskoppen-identiteit te grabbel, jullie met al die veel te trotse Hongaarse producten waar jullie overal het logo 'Hungaricum' op plakken en met Hongaarse vlaggetjes zwaaien en ons vanaf de verpakking toeschreeuwen: 'Dit is Hongaars! Dit is Hongaars!' Jullie annexeren hier botweg mijn kaas, mijn eigen nationale kaas en suggereren er ook nog bij dat deze kaas, inclusief dat lieve blonde melkmeisje, eigenlijk tot de waardevolle schatten van het Karpatenbekken behoort!

Nu zijn wij Nederlanders ook wel erg dom geweest en al helemaal niet trots op onze nationale voedingsproducten. De Nederlanders vergaten, in tegenstelling tot de Italianen, Fransen en Spanjaarden, en sinds een jaar of tien ook de Hongaren, hun specifieke producten te beschermen tegen namaak. Pas sinds een jaar of vijf hebben we het eindelijk voor elkaar dat de benaming 'Gouda – Goudse' in Europa een beschermde geografische status heeft. Maar dan ook nog alleen maar als er 'Holland' voor staat. Vooral Duitsland, waar enorme massa's 'Goudse' kaas gemaakt worden voor de export, wilde niet dat deze soortbenaming niet meer gebruikt mocht worden. 'Gouda kaas' wordt dus ook in Hongarije gemaakt. Nu eens kijken of we in Nederland de firma Stegeman zo gek kunnen krijgen om voorverpakte klamme plakjes 'Gyula worst' te gaan maken. Met een pittige Hongaarse slagersmeid op de verpakking, en grijze oerrunderen op een zonovergoten poesta met op de achtergrond een niet echt in het beeld passend Nederlands boerenstulpje. Bovenaan op het pakje laten we dan fier de Nederlandse driekleur wapperen, want die Gyula worst is namelijk wel even in ons eigen Nederland van onze eigen Nederlandse grondstoffen gemaakt ja! En die smaakt ook nog eens net zo als alles bij ons thuis!

>>>> Tom de Smet

Noot: In Hongarije is wel degelijk goede kaas te krijgen, maar in de supermarkten kom je die amper tegen. Veel kleine kaasmakerijen zijn er in de afgelopen jaren opgezet, maar die verkopen meestal regionaal op markten of vanaf huis. De zachte kazen, in de Franse stijl, en de geitenkaasjes zijn vaak het lekkerst. Het maken van goede harde kazen is een ander verhaal. Op het komende Mangalica Festival in Boedapest is een aantal van deze kaasmakers aanwezig. Later dit jaar meer over Hongaarse kaas op Hongarije Vandaag.