De taal van de Noordzee in Boedapest

Donderdag 23 mei 2013 - Appels kunnen rond zijn, en sappig of stevig. Maar dik? 'Een dikke appel', hoe vertaal je dat in het Hongaars? Tijdens de vertaalworkshop 'Jip en Janneke', die Veronika Mathé gaf op de Nederlandstalige Boeken- en Taaldag in Boedapest, werd een omschrijving gevonden. 'Mooi rond - szép kerek' werd het. Want 'kövér alma' in het Hongaars, dat klinkt echt raar. Eigenlijk ook in het Nederlands, maar Annie M.G. Schmidt had een goede reden om het zo te schrijven.

Deze vertaalworkshop van Veronika, docent Nederlands in Boedapest, was één van de activiteiten waaraan het publiek op 4 mei mee kon doen. In de ruimtes van de Vlaamse Vertegenwoording in Hongarije, op de vierde verdieping van het Goethe Instituut in Boedapest, was het een komen en gaan van Hongaren die afkwamen op de tweedehands boekenmarkt, de presentaties en de workshops. Maar ook Nederlanders en Belgen die in Hongarije wonen kwamen langs. Zij brachten zelfs nog dozen vol boeken mee voor de boekenmarkt en bleven hangen om presentaties bij te wonen en om mee te doen aan de 'Lage Landen Poëzie Quiz'.

Naar journalist Igor Cornelissen, die over zijn eigen strijd met de Hongaarse taal sprak, werd zeer aandachtig geluisterd. Dat kan ook niet anders, want als Igor eenmaal spreekt, dan hang je echt aan zijn lippen. In een andere zaal hield de Nederlandse René van de Kraats een presentatie over de dichter Paul van Ostaijen. Samen met de Vlaamse student Maarten Robberechts, spelend op gitaar gedichten van hedendaagse Vlaamse dichters voordragend, wist hij de schoonheid van de Nederlandse taal over te brengen aan het Hongaarse publiek.

De Vlaamse schrijver Bouke Billiet was ook te gast. Recent verscheen zijn roman In de naam van TienKamelen, over eenzaamheid, illegaliteit en volwassen worden in een vreemde en vaak vijandige wereld. Over dit boek, maar ook over zijn maatschappelijke betrokkenheid als schrijver, zijn door hemzelf opgetekende familiegeschiedenis en zijn reis naar Semarang (Indonesië) in het kader van het artistieke stedenproject citybooks, werd hij geïnterviewd door leraar Nederlands Jaap Faber. En natuurlijk, 2013 is immers het jaar van het voorlezen, droeg hij voor uit eigen werk.

En dan de zee, de Noordzee. De Nederlandse taal zit vol met woorden en uitdrukkingen die betrekking hebben op de zee, de kust en de scheepvaart. Roy van Roeden, leraar Nederlands in Zwolle, liet daarom ook liederen van Boudewijn de Groot en Raymond van het Groenewoud horen en ging uiteraard in op het werk van Slauerhoff. Daarnaast sprak hij over zijn ontmoeting in Boedapest met 'Willem Elsschot en de zee'. De ansichtkaart waarop Elsschot aan de zee te zien is, die Roy een aantal jaren geleden aantrof in een kantoor van de Károli Universiteit, was de bron van inspiratie om een stuk te schrijven voor het Willem Elsschot Genootschap.

Aan de door docenten van verschillende vakgroepen Neerlandistiek samengestelde 'Lage Landen Poëzie Quiz' deden tientallen mensen mee. Verdeeld in drie groepen, Rubens, Rembrandt en Erasmus, maakten de kandidaten onder meer limericks, werden puzzels met uit elkaar gehaalde gedichten opgelost en droegen ze gedichten voor in verschillende stijlen. En hoewel er helaas geen Hongaar doorging naar de finale, Bouke Billiet kwam als winnaar uit de bus, werd een belangrijk doel van de dag bereikt: het verbinden van Hongaren met Nederlanders en Vlamingen middels de Nederlandse taal. 

Ruim honderd bezoekers, betrokken medewerkers die presentaties verzorgden, met de organisatie meehielpen en een expositie over 4 & 5 mei in Nederland maakten, een groep eerstejaars studenten die enthousiast en hard werkte om alles op te bouwen, en weer op te ruimen, de gastvrijheid van de Vlaamse Vertegenwoordiging, de vele honderden boeken die gedoneerd werden voor de boekenmarkt, het afsluitende feestje met Hongaarse wijnen en Nederlandse boerenkaas, alles bij elkaar opgeteld was het een prachtdag. Volgend jaar weer!

De Nederlandstalige Boeken- en Taaldag werd georganiseerd door Hongarije Vandaag in samenwerking met de Vertegenwoordiging van de Vlaamse Regering in Hongarije en docenten en studenten van de vakgroepen Neerlandistiek in Hongarije. Het Algemeen-Nederlands Verbond ondersteunt dit initiatief. 

Verder werkten mee: Uitgeverij Eenvoudig Communiceren,Alföld Communicatie, The Old Bookcase, Nuclyus, Házler Pince - Pieter Leemans, Enevamedia en Jitske Wadman. 

>>>> Tom de Smet

>>>> Foto's: Zsuzsanna Lénárt & Tom de Smet