Een Hongaars-Slowaakse brug

Zaterdag 26 juni 2010 - Het was geen leuk bericht voor Hongarije en ook niet voor president László Sólyom die vlak voor zijn vertrek te horen kreeg dat een klacht, die Hongarije in oktober vorig jaar over Slowakije heeft voorgelegd aan de Europese Commissie, afgelopen donderdag ongegrond is verklaard. De klacht die Hongarije toen indiende tegen Slowakije over de weigering om president László Sólyom in augustus vorig jaar op hun grondgebied toe te laten, wordt niet voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie. Volgens Hongarije schond Slowakije daarmee het artikel van de Europese wet 2004/38/EC (Burgers van de EU en hun familieleden zijn vrij om te reizen binnen het gebied van de Lidstaten). De Europese Commissie ziet geen grond om de klacht aan het Europese Hof voor te leggen omdat het, zoals een woordvoerder in Brussel zei, er niet van internationale verdragen met betrekking tot staatshoofden die een land betreden of daarin aanwezig zijn kan worden uitgegaan. Europa heeft zelf daarvoor geen specifieke wetgeving.

Sólyom wilde op 21 augustus 2009, een dag na de Hongaarse Nationale feestdag, ter ere van Koning Szent István, over de brug van het Hongaarse Komárom, dat ten zuiden van de Donau ligt, lopend naar het huidige Slowaakse Komárno aan de noordzijde om daar een beeld van deze koning te onthullen. Dat schoot de Slowaken in het verkeerde keelgat, omdat zoals werd gezegd, 21 augustus precies de dag is dat in Slowakije de bezetting door het Warschaupact wordt herdacht en de komst van Sólyom de veiligheidssituatie zou hebben kunnen verstoren. Andere bronnen meldden toen dat het symbolisch niet van tact getuigde om juist op die dag, Hongarije was immers lid van het Warschaupact, als Hongaars staatshoofd het land te betreden. Waarom Sólyom juist die dag naar Slowakije trok, is niet echt duidelijk. Het had ook een andere dag in die week kunnen zijn. Sólyom vertelde in een persconferentie bij de brug dat Koning Szent István symbool staat voor vriendschap en niet enkel van de Hongaren, maar ook van de Duitsers en de Slowaken is. Het kan goed zijn dat met zijn komst er een hart onder de riem gestoken moest worden van de in Slowakije levende Hongaren die de omstreden Slowaakse taalwet boven hun hoofden zagen hangen. Maar de vorige Slowaakse regering, wat betreft Hongarije zeer overgevoelig, kan het als een inbreuk op de Slowaakse soevereiniteit hebben gezien en als een demonstratie van Hongarije dat de banden met de daar wonende Hongaren niet zullen worden los gelaten.

Met de onthulling door Jan Slota, leider van de Slowaakse rechts-nationalistische SNS partij, van een momument in het Slowaakse Komárno begin juni van dit jaar en de onthullingen van plaquettes in meerdere, voormalig Hongaarse, steden waarop te lezen valt dat die gebieden dankzij het Verdrag van Trianon nu Slowaaks gebied zijn en altijd zullen blijven, daagt Slowakije Hongarije aardig uit. Ook de omstreden taalwet die in Slowakije vorig jaar is ingevoerd en waardoor Hongaren minder gemakkelijk hun eigen taal in het openbare leven kunnen gebruiken blijft terecht omstreden. En de onlangs ingevoerde wet waarmee ethnische Hongaren in Slowakije hun staatsburgerschap verliezen als zij ook voor het Hongaarse staatsburgersschap kiezen, is de meest ingrijpende maatregel om Hongaren in en buiten Slowakije te laten voelen wie er de 'baas' is. De Europese Commissie heeft daarover nog geen echte uitspraak gedaan, behalve dat elke Europese lidstaat daarin zijn eigen regels kan bepalen en dat er bilateraal naar een oplossing gezocht moet worden. Nu er in Hongarije een rechts-conservatieve regering is en tegelijk een rechts-conservatieve en brede coalitie in Slowakije in de maak, kan er reden zijn tot hoop. Zeker nu Most-Híd,de Slowaaks-Hongaarse partij die een brug (Hongaars = híd, Slowaaks = most) wil slaan tussen de bevolkingsgroepen en de twee landen, deel gaat uitmaken van die coalitie. Het zou een mooi gebaar zijn als Slowakije de brug open zal stellen voor de nieuwe Hongaarse president, zodat hij of zij lopend vanuit Hongarije naar hun land kan komen en dat de twee landen daarvoor samen een goede datum bepalen.