`Hete mannen, koude dictaturen`, Hongaarse film 5 november Den Haag
Dinsdag 24 oktober 2014 - In de bijzondere documentaire Hot men, cold dictatorships (Meleg férfiak, hideg diktatúrák) van Mária Takács wordt het verhaal verteld van zeven Hongaarse homoseksuele mannen die tijdens de communistische jaren hun coming-out beleefden en ondanks de repressie door het regime hun leven zo goed en kwaad hebben ingericht als toen maar mogelijk was. Een van de scenes speelt zich af in het centrum van Boedapest, bij het voormalige, toen beruchte, Egyetem Presszó. De film draait op 5 november om 14.30 in het Filmhuis te Den Haag tijdens het Eastern Neighbours Filmfestival.
Het Egyetem Presszó lag aan het huidige Ferenciek tere, toen nog het Felszabadulás tér, op loopafstand van de Duna korzó, waar het vooral in de late avond een komen en gaan was van heren op zoek naar gezamenlijk vermaak. Overdag was Egyetem een doorsnee, maar goed bezocht koffiehuis - met niet al te lekkere koffie, te zoete taartjes en dun belegde sandwiches – en achter het buffet stonden twee of drie chagrijnige dames van middelbare leeftijd in wit uniform op van die halfopen witte laarsjes met lange veters. Iedereen kwam er, al was het maar voor een snelle koffie tussen de overstap van bus naar metro op dit stampend drukke verkeersplein.
Maar in de avond, achter de gesloten deur en met een stevige portier daarachter, was het publiek dus van een andere aard. Toen ik er in februari 1986 voor het eerst kwam, werd ik door de portier eerst op waarde geschat, voordat ik naar binnen mocht. De deur ging namelijk niet voor iedereen wijd open. Ik kwam er nadien nog vele jaren, ook al was de sfeer binnen niet altijd even vrolijk. Als de muziek opeens wegviel bijvoorbeeld en het cassettebandje verwisseld werd, wat vaak minutenlang kon duren, viel tegelijk ook het geluid van de druk pratende heren stil en hoorde je slechts het snorren van de koelvitrines. De dames daarachter, ja dezelfde als overdag, bleven hoe dan ook altijd chagrijnig. Dat zouden we nu authentieke Oost-Europese folklore noemen.
In de eerste jaren na de Val van de Muur kwamen er meer gay bars en discotheken in Boedapest die, op een klein aantal na, al weer verdwenen zijn. In die jaren werd ook de basis gelegd voor de huidige organisatie Háttér Társaság die zich inzet voor de LHBT rechten in Hongarije.
Het is niet voor niets dat Mária Takács deze documentaire maakte, ook nu, na een lange tijd van meer tolerantie en openheid, is het huidige politieke en maatschappelijke klimaat niet al te homo-vriendelijk te noemen. Meer info over de film op ENFF. Lees ook het interview met Mária Takács op ENFF.
>>>> Tom de Smet