Storm in een glas alcohol

Vrijdag 19 september 2014 - Dat was even schrikken voor allen die graag een drankje drinken in Hongarije. Op 4 september berichtte de nieuwsite Napi Gazdaság dat de regering bezig was met een plan om, net als de regulering van de verkoop van tabakswaren middels staatswinkels sinds de zomer van 2013, ook die van alcoholische dranken eens goed te gaan regelen en wel per ingang van 2015. Het halve land stond op de achterste benen, maar een regeringswoordvoerder liet diezelfde dag nog weten dat er echt helemaal geen plannen zijn. Opluchting? Storm in een glas water?

Direct nadat de plannen voor staatstabakswinkels eind 2011 naar buiten kwamen, gingen de verhalen al rond dat de verkoop van alcoholische dranken door de regering ook aangepakt zou worden, maar het bleef steeds bij geruchten. Toch sloeg het bericht begin september in als een bom. Volgens Napi Gazdaság kwam het nieuws namelijk uit regeringsbronnen. In vele media werd het bericht overgenomen, maar Portfolio.hu deed navraag. Door de regeringswoordvoerder werd het plan ontkend, het staat niet op de agenda. Maar er waren ook berichten dat er wel degelijk overleg is geweest met een aantal betrokken partijen in de retail. 'Het is niet de vraag of het er komt, maar wanneer', zo is te lezen in het artikel op Portfolio.hu. (link onderaan)

De werkwijze van de huidige regering kennende is het voorstelbaar dat de wet er in een of andere vorm toch wel komt. Dat zal zeker niet zonder slag of stoot gaan. Het is simpel om een paar spelers in de tabaksindustrie voor het blok te zetten, maar met alcohol - Hongarije is een groot afnemer en producent van drank met dus veel verschillende bedrijven die ermee gemoeid zijn - wordt dat lastiger. Deze regering investeert, in tegenstelling tot die ten tijde van Ferenc Gyurcsány die er niet echt veel energie in stak, ook veel geld in de wijnindustrie (mede vanuit Europese landbouwsubsidies). Als je alleen al naar die wijnsector kijkt, voor een groot deel omzetbepalend in de land- en tuinbouw, de levensmiddelenbranche en de horeca, vraag je je af of het wel een goed idee is om die te veel te gaan reguleren. Door het staatsmonopolie op de tabaksverkoop worden er nu veel minder sigaretten verkocht. Als dat ook met wijn (én pálinka en andere dranken) gaat gebeuren, kunnen de omzetten in de betrokken sectoren en de opbrengsten aan accijns en BTW voor de staat wel eens stuk lager uitvallen.

Maar in Hongaarse wijnkringen is het ook geen groot geheim dat de meeste wijnmakers, zeker die van middelbare leeftijd en ouder, aardig op de hand van Fidesz zijn. Eind jaren tachtig en begin negentig, toen Hongarije zich losmaakte van het socialistische systeem en de aanhang van Fidesz groeide, waren zij het die particuliere bedrijven hebben opgezet en de verwaarloosde wijnindustrie herontwikkelden. De lobby vanuit deze wijnsector tegen staatswinkels zou best wel eens rechtstreeks via de burelen van de Fidesz kunnen lopen. En het is al bijna oktober, dan vinden de lokale verkiezingen plaats. Misschien dat de plannen daarom opeens niet schijnen te bestaan. Door de Europese en nationale wetgeving zijn de regels voor wijnmaken en wijnverkoop al strenger geworden, daar valt mee te leven. Maar de verkoop in staatswinkels - dus ook geen leuke flesjes rechtstreeks vanuit de eigen kelder - valt bij de van origine liberale Fidesz gezinde wijnmakers vast niet in de smaak.

En dan is er nog de verkoop van huisgestookte pálinka, hoe gaat de regering daar dan mee om? Het is de Fidesz die na het winnen van de landelijke verkiezingen in 2010 meteen aankondigde de regels daarvoor te gaan versoepelen, iets waarvoor de Europese Unie in verband met de accijnsregels Hongarije met regelmaat op de vingers tikt. Maar dit juristenkabinet bedenkt vast wel wat slimme trucjes om de pálinkastokers te vriend te houden en lopen we voor een alcoholisch pruimpje, peertje of abrikoos even naar de buren in het dorp en kopen we buitenlands gedestilleerd voortaan in een kekke staatswinkel. Bij voorbaat proost!