December: een maand vol Hongaarse volksgebruiken
Donderdag 18 december 2008 - De maand december staat in Hongarije in het teken van enkele traditionele volkgebruiken die kerstmis en Nieuwjaar inluiden. Op Hongarije Vandaag zullen we in twee afleveringen er enkele benoemen. Eén voor de kerst en één voor Oud en Nieuw.
Deel 1: De periode voor Kerstmis
Naast de gebruiken die samenhangen met de Adventsperiode, de 4 zondagen voor kerst, wordt deze periode ook gekenmerkt door enkele heel oude gebruiken, zoals bijvoorbeeld op 13 december de ‘Dag van Luca'.
Vele volksgebruiken hangen samen met deze dag. Een van de gebruiken is dat het die dag bepalend is wie er het allereerst op bezoek komt, of die van het mannelijk of vrouwelijk geslacht is. Het geslacht van diegene die komt, bepaalt het geslacht van het eerstvolgende dier dat geboren zal worden. Is de eerste bezoeker een man, dan zal het eerstvolgende geboren kalf een stier zijn.
Op de dag van Luca is het vrouwen verboden om te werken. Gedacht wordt dat als bijvoorbeeld de vrouw naaiwerk gaat doen, zij ook het gat van de kippen dicht naait waaruit de eieren moeten komen. In plaats daarvan moet zij die dag zitten of liggen en de kippen op magische wijze beïnvloeden. Hierdoor gaan ze meer eieren leggen.
Het is ook verboden om iets te lenen. Op die manier zou het fortuin uit het huis verdwijnen.
Om heksen te kunnen herkennen moeten de mannen op 13 december beginnen met het maken van een speciaal stoeltje, de ‘Luca szék', een driepoot. Iedere dag moeten ze eraan werken, minimaal 3 verschillende soorten hout gebruiken en met kerstmis klaar hebben. De verbindingen om het stoeltje te maken, mogen géén spijkers, zijn maar houtverbindingen. Op eerste kerstdag moeten ze in de kerk tijdens de mis op et stoeltje gaan staan en kijken of ze de heks kunnen zien.
De Adventsperiode is een stille tijd want feesten zijn niet toegestaan en er wordt op de woensdagen en vrijdagen gevast. Op zaterdag wordt er geen vlees gegeten.
Na de vastenperiode wordt begonnen met het bereiden van de Hongaarse maaltijden voor de Kerst. Als eerste wordt beigli gemaakt, een melk-brooddeeg, gevuld met naar keuze maanzaad-, kastanje- of notencrème.
Met de hoeveelheid maanzaad die er gegeten wordt, wordt de rijkdom aangegeven. Het eten van noten beschermd tegen alle soorten van vloeken.
Op het kerstmenu hoort vis thuis, dat geeft de rijkdom voor het volgende jaar aan. Het symbool van de samenhorigheid van de familie is een ronde appel. Om die saamhorigheid te tonen en te delen wordt de appel in evenveel stukken gesneden als dat er mensen aan tafel zijn. Iedereen eet één stuk.
>>>> Volgende week: Deel 2: Het nieuwe jaar komt er aan.
>>>> Auteur: Nelly Bagdán