Niet echt blij met nieuwe straatnamen

Donderdag 7 juli 2011 - In de maand mei werden in Boedapest een flink aantal straten en pleinen van een nieuwe, of juist van de oude, naam voorzien. Uit een onderzoek blijkt nu dat een groot deel van de burgers daarover niet zo heel tevreden is.

De ruim twintig naamsveranderingen zijn nog niet overal tot in details doorgevoerd. Wel hangen er bordjes met de nieuwe namen, de oude namen blijven nog een tijdje zichtbaar om verdwalen te voorkomen. Plattegronden moeten in de komende jaren worden aangepast en vele wijzigingen in adressenbestanden en computersystemen doorgevoerd. Dat kost bij elkaar opgeteld een hele duit.

Als de gemeente voorafgaand aan de in te haastig tempo besloten veranderingen zelf een onderzoek had laten uitvoeren, had het veel geld kunnen besparen. Maar dat was niet nodig, ook niet wenselijk, vond de gemeente. Vooral de verandering van de naam Moszkva tér in Széll Kálmán tér bevalt de burger niet. Van de ondervraagden had 62% de naam willen behouden. En hoewel Széll Kálmán voor de Tweede Wereldoorlog al naamgever van het plein was, na de komst van de Russen werd het Moszkva tér, bleek een groot deel van de stadsbevolking geen moeite te hebben met de associatie met het communisme. Die bleek er in de loop der jaren wel afgesleten. De emotionele, maar ook praktische, binding met een straatnaam is vaak sterker dan de wil tot geschiedkundig herstel. Het plein is ook heel erg lelijk en rommelig, 'dus laat die Russen vooral die eer behouden' lijken de Boedapesters te denken. Volgens het onderzoek waren trouwens ook veel Jobbik stemmers tegen de nieuwe naam, dit terwijl vorig jaar in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen de herbenaming juist prominent in hun program stond.

Ook de nieuwe naam van het Köztársaság tér (Republieksplein), nu II János Pál pápa tér, bevalt niet iedereen. Het hoofdbureau van de socialistische partij MSZP, toen nog MSZMP, en de Budapesti Pártbizottság stonden aan dit plein dat in 1946 door de communisten tot Köztársaság tér werd omgedoopt. Tijdens de opstand van 1956 zijn hier ook communisten en mensen van de ÁVH (Staatsveiligheidsdienst) gelincht. Maar de burgers van Boedapest blijken ook hier weer gewend te zijn aan de oude naam, misschien wel bewust vergeten dat het plein een nare geschiedenis kent, en volgens velen had het plein best Republieksplein mogen blijven heten.

Dat het plein nu vernoemd is naar de Poolse Paus Johannes Paulus de Tweede, niemand weet precies waarom. Het ligt midden in het slechtste deel van het achtste district, waar huizen verkrotten, de straten vies zijn en jawel, wat eigenlijk het Roma getto van de stad genoemd kan worden. Nu heeft de huidige paus Benedict XVI onlangs in een toespraak laten weten dat de Roma-cultuur Europa verrijkt heeft en ook een aantal uitspraken over de Roma in Hongarije gedaan. Je zou dus zomaar kunnen denken dat het Vaticaan bezig is om de band met de Roma, vaak Rooms Katholiek, te versterken. In een ander district heeft de Poolse bisschop Jerzy Popieluszko (1947-1984) een eigen straatje gekregen. Misschien komen er dus wel centjes uit het Vaticaan, of uit Polen. Want Rooms Katholiek is momenteel het toverwoord in Hongarije, in de politiek, in de maatschappij en dus ook op straat.