Vakbonden demonstreren, deels tegen zichzelf

Woensdag 7 december 2011 - In Boedapest werd vorige week zaterdag een grote vakbondsdemonstratie gehouden tegen de plannen van de regering voor de nieuwe arbeidswetgeving. Vier grote vakbonden organiseerden de demonstratie, die in de middag nog uitgroeide tot vele duizenden betogers.

Behalve leden van de overkoepelende vakbonden, kwamen uit het hele land leden van vakbonden voor onder meer onderwijs-, en ziekenhuispersoneel en reinigingsdiensten naar het plein voor het parlementsgebouw om daarna naar het Széchenyi tér te trekken. Vanuit Boeda kwamen over de Lánchíd heen lopend mensen van de Solidaritás beweging, politie, leger, brandweer en douane om zich bij de massa aan te sluiten. De nieuwe arbeidswet houdt volgens de bonden in dat het recht op staken en demonstreren beperkt wordt, arbeidsvoorwaarden slechter worden, werknemers in overheidsectoren inkomensverlies lijden en er een te soepel ontslagrecht komt.

Volgens de regering is de nieuwe arbeidswet nodig om het oude systeem te reorganiseren, om te kunnen bezuinigen op overheidsuitgaven, nieuwe banen te scheppen en bestaande te behouden en om werkgevers mogelijkheden te bieden beter mee te komen in de concurrentiestrijd. De regering zal, zo werd verklaard, de grondwettelijke rechten van werknemers en de organisaties respecteren. Maar de slogan van de vakbondsdemonstratie, 'Kockán az életed, Je leven is een dobbelsteen', spreekt voor zich. Het is voor veel werknemers nog heel onzeker hoe de dobbelsteen in 2012 voor hen gaat rollen.

Één persoon uit de regering moet zo snel mogelijk weg, aldus de demonstranten, en dat is minister Matolcsy vanwege zijn slechte economische beleid. Of premier Orbán dan ook niet moet opstappen, daarover verschillen de meningen. De demonstratie tegen de nieuwe arbeidswet veranderde dezelfde dag ook nog in een demonstratie tegen een van de organiserende vakbonden, de Liga. Vooral voorzitter István Gaskó (foto inzet) van deze vakbond moest het ontgelden. Hij had de avond ervoor een akkoord voor de nieuwe arbeidswet ondertekend in een bijeenkomst met andere vakbondsleiders en minister György Matolcsy. De demonstranten en andere vakbonden voelden zich verraden door Gaskó, die zelf trouwens wel aanwezig was op de demonstratie. Dezelfde Gaskó had eerder die week nog zo mooi met premier Orbán geregeld dat er eindelijk een regeling komt voor de werknemers van MÁV Cargo. Na de in 2008 nogal vreemd verlopen privatisering van dit staatsbedrijf voor railvervoer door de vorige regering, zouden die werknemers mee gaan delen in de pot. Daar kwam steeds niets van, met stakingen als gevolg. Pas nu kwamen de partijen tot een oplossing. De suggestie dat er deze week dus een uitruil heeft plaatsgevonden tussen Orbán en Gaskó ligt voor de hand.

De demonstratie werd die dag nog dubbel zo groot, toen in de voormiddag duizenden betogers van de burgerbeweging Egymillióan naar hetzelfde plein trokken. Deze beweging, via facebook ontstaan, demonstreerde dit jaar al vele malen en zaterdag was het de laatste in de rij. Voor deze beweging is het duidelijk, Orbán én Matolcsy, ze moeten allebei opstappen. Maar die stappen echt niet op en met betogingen valt er ook niet veel meer tegen te houden, de datum 1 januari 2012 komt snel naderbij. Dan worden de vele, vaak omstreden, nieuwe wetten waartegen het afgelopen jaar werd gedemonstreerd van kracht. Er blijft volgend jaar niets anders over dan nieuwe achterdeurtjes maken, zoals ze in Hongarije gewoon zijn te doen. 'Voor wat niet kan is er altijd nog de kiskapu, de kleine poort'. Het Hongaarse leven gaat, linksom of rechtsom, toch altijd door.