Massademonstratie in de winterkou

Maandag 5 januari 2015 - Ondanks de ijzel en spekgladde stoepen kwamen er vrijdagavond 2 januari volgens de websites van 444.hu en Kettős Mérce bijna tienduizend Hongaren (andere bronnen spreken van ruim vijfduizend) naar de Andrássy út nabij de Opera om te betogen tegen het huidige regeringsbeleid. Deze keer werd de betoging georganiseerd door weer een nieuw burgerinitiatief. De twee oprichters daarvan zien graag dat alle eerdere initiatiefnemers voor demonstraties en andere ontevreden maatschappelijke organisaties zich bij hun MostMi! (NuWij!) aansluiten. Hoofddoel: samen een nieuwe democratie opbouwen.

Politieke partijen mochten ook deze keer weer niet actief meedoen aan de manifestatie. Op een sjaaltje om de hals na - in de kleuren van de partij naar voorkeur - werd het niet op prijsgesteld als er partijvlaggen te zien zouden zijn. Wel werd aangemoedigd de Europese vlag mee te dragen. De MostMi beweging wil dat Hongarije veel duidelijker voor Europa kiest in plaats van de huidige trend om te nauw samen te werken met Rusland en met autoritair bestuurde landen in het Midden- en Verre Oosten.

Op vrijdagavond werd er vanaf het podium vol hoop gesproken over een ander, écht democratisch Hongarije. Het politieke systeem moet anders en daarom moet er van onder uit de maatschappij op verschillende terreinen samengewerkt worden om er voor te zorgen dat er bij komende verkiezingen (de eerstvolgende zijn in 2018) een nieuwe democratische beweging klaarstaat, zonder de inbreng van huidige politici. Dat is een nobel streven van MostMi, maar de Hongaarse werkelijkheid is natuurlijk veel weerbarstiger. Hongaren en samenwerken, dat gaat niet altijd even vlotjes. Een van de twee initiatiefnemers van MostMi, Zsolt Várady, is twee dagen erna al opgestapt omdat hij de werkwijze anders voor zich ziet dan de andere initiatiefnemer, Bori Takács... jaja, dat begint dus al niet goed.

Een extra reden voor de grote opkomst in de barre kou kan wel zijn dat op de laatste dag van 2014 de vice-voorzitter van de Fidesz fractie Gergely Gulyás met wonderlijke uitspraken kwam over de uit 1989 stammende wet op het recht op demonstratie. Deze in de grondwet vastgelegde wet behoeft volgens hem nu aanpassingen. Het is niet zijn bedoeling om de democratische rechten in te perken, zegt hij, maar de regels moeten volgens Gulyás wel worden aangescherpt. Een maandenlang durend tentenkamp, zoals in 2006 op het plein voor het parlementsgebouw was opgezet als protest tegen de toenmalige premier Ferenc Gyurcsyány, zou bijvoorbeeld nu niet meer moeten worden toegestaan.

De uitspraken van Gulyás worden in de media 'olie op het vuur' genoemd, maar organisatoren van demonstraties zouden er juist ook garen bij kunnen spinnen. Het is nu dus duidelijk dat er binnen de Fidesz gesproken wordt over hoe te morrelen aan het, op de rellen in 2006 na, al vijfentwintig jaar goed functionerende recht op demonstratie. De Hongaarse burgers krijgen er zo dus nog een goede reden bij om massaal de straat op te gaan om voor hun rechten op te komen.