Generatie beslommeringen
Ook ontdekten wij dat er geen bejaardentehuizen of aanleun-woningen bestonden.
Werd er extreem goed voor moeder en kind gezorgd? Ten koste van de ouderen? Of hoe ging het in zijn werk?
Onder het oude regime werd er inderdaad heel goed voor moeder en kind gezorgd. Als het nodig was bleef de moeder al lange tijd voor de geboorte van het kind thuis. De reden daarvoor is waarschijnlijk dat man en vrouw traditioneel allebei werken en de vrouwen even zo goed zwaar lichamelijk werk deden. Wanneer het kind geboren was zorgde de moeder voor de kleine tot dat het kind naar de peuteropvang kon, en daarvoor werd maximaal 3 jaar geteld. In die tijd kreeg de moeder een deel van haar loon gewoon doorbetaald. De moeder kon - vooral wanneer het vervangende loon niet voldoende was - eerder gaan werken en dat was mogelijk door de Hongaarse benadering van ouderenopvang.
Ouderen gingen afhankelijk van de bedrijfstak waarin ze werkten gemiddeld met 55 jaar met pensioen. Later werd dat gemiddelde 60 jaar en nu klimt de leeftijd naar 65 jaar. Vooral vroeger, in de zeventiger en tachtiger jaren waren deze gepensioneerden nog heel goed in staat om voor hun kleinkinderen te zorgen, wanneer de jonge ouders allebei werkten. Wanneer de ouderen zo oud werden dat de klein-kinderopvang teveel voor ze werd en ze zelf verzorging nodig hadden, waren die kleinkinderen al zo groot dat de kleinkinderen met hun ouders die zorg voor opa en oma op zich konden nemen. Totdat de kleinkinderen zo groot waren dat ze zelf gingen trouwen, kinderen kregen en de geschiedenis zich op de een of andere vergelijkbare wijze herhaalde.
Om dat systeem een beetje soepel te laten verlopen bouwden de Hongaarse families zogenaamde generatiehuizen. Twee gescheiden woningen met gescheiden sanitair, eigen voordeur, maar ook met een interne verbindingsdeur. Wanneer aan die voorwaarden werd voldaan werd vanwege de staat financiële ondersteuning mogelijk.
Voordelen van het systeem waren natuurlijk een goed familie-contact waarbij niet alleen (klein)kinderopvang gegarandeerd was, maar ook de ouderen op een natuurlijke wijze actief bleven.
Nadelen van het systeem waren de ouderen die kinderloos waren of niet door hun kinderen werden opgevangen. Voor hen werd op een gegeven ogenblik opvang gezocht bij kerkelijke instellingen die daarvoor financiële hulp van de staat kregen.
Het systeem werd ook wel eens misbruikt: bijvoorbeeld door opa en oma ergens op een zolderkamertje "op te bergen" om het tweede woningdeel met een afgesloten verbindingsdeur al dan niet toeristisch door te verhuren.
Nu wordt steeds meer "stads" geleefd in flatgebouwen en worden - aanvankelijk voor de terug komende voormalige 1956 vluchtelingen - bejaarden tehuizen gebouwd, waar steeds meer Hongaarse ouderen gebruik van gaan maken. Daardoor gaan naar mijn gevoel wat mooie Hongaarse generatie tradities verloren.
>>>> Auteur: Frits Niessen