Jutka Rona, de mens achter de lens
Donderdag 10 maart 2011 - Op donderdag 24 februari werd ik uitgenodigd voor de gespreksavond met de Nederlandse fotojournaliste Jutka Rona die toen in Boedapest was. Over de avond had ik geen verwachtingen, maar het werd uiteindelijk wel heel erg gezellig en tegelijkertijd zeer interessant.
Naast Nederlands studeerde ik kunstgeschiedenis aan de ELTE in Boedapest en Amsterdam en ik volgde toen ook al cursussen met als thema fotografie. Het doel van deze avond was niet echt om over de technische kant te praten, maar die kwam natuurlijk wel aan bod. Het gesprek ging meer over het leven en de ervaringen van Jutka Rona. Ze werd begin jaren dertig in Boedapest geboren. Ze was twee jaar oud toen ze met haar familie naar Nederland verhuisde. Haar carrière begon toevallig op een vakantie, toen ze besloot om momenten van het leven in foto's te vereeuwigen.
Eén van haar boeken gaat over een verzonnen leven van haar, over hoe haar leven had kunnen zijn als ze in Boedapest was opgegroeid. Het boek laat de verhalen van zes Hongaren uit het hele land zien, mensen met heel andere problemen en levens. Toch vindt men een soort nostalgie terug in het boek. Alle beelden zijn in zwart-wit, en allemaal gemaakt in de tweede helft van de twintigste eeuw. Het kan geïnterpreteerd worden als fictieve herinneringen, of als verlangens naar het land waar je geboren bent. Jutka was toen klein en ik weet zelf ook hoe dat is als je als klein kind in een ander land leeft. De nieuwsgierigheid naar de onbekende kant blijft altijd in een mens aanwezig.
Haar nieuwste boek gaat over de Hongaarse zigeuners. Ze vertelde over haar avonturen toen ze de foto's maakte, welke ervaringen ze had tijdens de opnames rond bijvoorbeeld geldzaken. Voor ze foto's mocht maken moest ze regelmatig geld betalen. Wat me opviel, was dat de mensen in de focus van de foto's worden afgebeeld. Het maakt eigenlijk niet uit of het zigeuners, joden of blanke mensen zijn. De mens is het sleutelwoord. Emoties en levenslopen spiegelen terug in de gezichten. Soms vol met verdiet of geluk, maar de manier hoe Jutka hen gefotografeerd heeft, is heel indrukwekkend. Vooral ook omdat de zigeunerkwestie in Hongarije hierdoor benadrukt wordt. Deze foto's bieden een soort spiegel voor de maatschappij waarmee je geconfronteerd wordt.
De avond eindigde in een gesprek met alle deelnemers. Gelukkig kwamen er naast Nederlanders en de organisatoren, ook wel aardig wat studenten uit Boedapest naar deze gespreksavond. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen deze avond met een positief gevoel heeft verlaten en tegelijkertijd over de foto's heeft nagedacht. Het was heel spannend om de mens achter de lens te leren kennen!
| >>>> Door: | Zsófia Antal |
| >>>> Foto's: | Mariette Harms |