Literatuuronderwijs, neerlandistiek in Hongarije

Woensdag 3 november 2010 - "Prachtig vond ik het om mee te maken dat studenten daar zo betrokken zijn, dat ze actief reageren en vragen stellen tijdens een college. En hoewel er soms tweehonderd studenten in de collegezaal zaten, had ik het gevoel dat je met elkaar samen was". Zsofi, studente Nederlands aan de ELTE-universiteit in Boedapest die een tijd in Amsterdam aan de UvA heeft kunnen studeren was daarover zeer te spreken. "In Hongarije zijn studenten passiever en is er veel minder interactie met de docent".

Tijdens het forumgesprek dat na de boekpresentatie van 'Inleiding literatuurgeschiedenis voor de internationale neerlandistiek' eind september plaatsvond aan de ELTE, waren ook docenten Nederlands van de Károli Gáspár Egyetem in Boedapest en van de Universiteit Debrecen aanwezig. Die interactie waarover Zsofi sprak, en de verhouding docent-student, was een van de gespreksthema's.

Waar het vooral om ging in dit forumgesprek, dat werd aangestuurd door docente Orsolya Réthely, was de Nederlandstalige literatuur en wat literatuuronderwijs betekent binnen deze taalstudie. Want literatuur is niet enkel een van de invalshoeken voor een taalstudie, het is ook nodig om meer van de taal te begrijpen, er zelfs van te kunnen genieten. Een studente tijdens het gesprek vond literatuur een goede manier om jezelf een mooier taalgebruik aan te leren, uitdrukkingen onder de knie te krijgen en beter de cultuur en geschiedenis van Nederland en Vlaanderen te begrijpen."Je krijgt zo veel meer plezier in het gebruik van de taal". Mede om deze redenen hebben de Nederlandse Agnes Sneller en de Hongaarse Judit Gera hun boek geschreven. Een boek waarin de Nederlandstalige literatuur behandeld wordt voor studenten Nederlands in Hongarije, maar juist ook voor al die vele vakgroepen Nederlands in andere landen. Want nergens is een boek te vinden waarin in de Nederlandse literatuur voor studenten Nederlands 'extra muros' vanuit een niet aan de Nederlandse of Vlaamse geschiedenis gekoppelde stof wordt gebracht, maar die specifiek voor hen die niet bekend zijn met het het voortgezet onderwijs in Nederland of Vlaanderen is geschreven.		De geschiedenis van de studierichting Nederlandse taal- en letterkunde aan de Eötvös Loránd Tudományegyetem (ELTE-universiteit) gaat terug tot het jaar 1960, toen de eerste Nederlandse taallessen deel uitmaakten van de faculteit. De ontwikkeling van de vakgroep kreeg de eerste grote impuls in de jaren tachtig toen de officiële betrekkingen tussen Nederland en België enerzijds en Hongarije anderzijds intensiever werden. In die jaren kwamen de eerste gastdocenten uit Nederland naar Hongarije. Sinds het begin van de jaren negentig vormt de vakgroep Nederlands een zelfstandig onderdeel van de faculteit Germanistiek, aanvankelijk onder de naam Centrum voor Neerlandistiek. Sinds 1994 kan aan de vakgroep het officiële internationale taalexamen voor het Certificaat Nederlands als vreemde taal worden afgelegd. In 2006 werd het bachelor-masterstelsel bij de studie Nederlands ingevoerd, en vanaf dit jaar werd de vakgroep Nederlands erkend. Overzicht neerlandistiek aan de ELTE...

De Nederlandse Agnes Sneller: "Toen ik in Boedapest doceerde viel mij voor het eerst op dat de Nederlandse Renaissance in een ander tijdsbestek plaatsvond dan in Hongarije. Daar is de Rennaisance veel eerder begonnen dan bij ons. Hoe kun je dan literatuur uit onze Renaissance vergelijken met die in Hongarije, waar de cultuur en maatschappij toen anders in elkaar zaten dan bij ons? Reden dus om in het boek de zaken van elkaar los te koppelen. Agnes Sneller kwam achter die verschillen tussen de twee landen toen zij voor het eerst in 1994 aan de ELTE kwam doceren. Ze viel toen in voor hoofddocente Erzsébet Mollay. Daarna gaf ze regelmatig gastcolleges. Vanaf januari 2000 tot januari 2003 was zij hoogleraar aan de Károli Universiteit en ze komt tot op vandaag terug voor gastcolleges. Ook werkte ze mee aan vele bundels voor de neerlandistiek.

Judit Gera, hoofdocente neerlandistiek aan de ELTE sinds 1995, houdt het meest van tekstanalyse, samen met de studenten in die teksten steeds weer opnieuw dingen te vinden en vanuit hun eigen achtergrond andere aspecten naar boven te halen die ze eerder nog niet hadden opgemerkt. Gábor Pusztai, hoofddocent vakgroep Nederlands aan de Universiteit Debrecen kent dat ook, nieuwe aspecten in te teksten ontdekken. Hij moest na de vraag, of literatuuronderwijs altijd in de Nederlandse taal gegegeven wordt, wel toegeven dat hij af en toe wel eens overstapt naar het Hongaars bij het vak tekstanalyse. Het taalniveau van de studenten wisselt vaak, en dan zoek je zoveel mogelijk naar aanknopingspunten in de Nederlandse taal, maar als het iets ingewikkelder wordt, hoewel het Nederlands de voertaal is, wordt er op zulke momenten in het Hongaars gesproken.

Dat het vak literatuur nodig is, dat is wel zeker. Maar er zijn momenteel ook andere eisen die een studie Nederlands stelt. Veel studenten zijn in de afgelopen tientallen jaren Nederlands gaan studeren in combinatie met een andere alpha studie, zoals bijvoorbeeld Duits en Engels of soms Geschiedenis. Nu zie je vaker studenten die het in combinatie studeren met vakken als Communicatie, Economie of Toerisme. De veel gehoorde motivering van Hongaarse studenten dat je als je Nederlands hebt gestudeerd snel aan het werk komt is niet meer voldoende, vanuit het bedrijfsleven wordt er nu vaker om specifieke vakkennis gevraagd. Vakken als Zakelijke taal, Juridische taal en Communicatie worden daarom steeds belangrijker. Ook Gábor Pusztai merkt dat er een verschuiving in de vraag plaatsvindt. Reden voor hem om meer aandacht te gaan besteden aan deze vakken in de vakgroep Nederlands in Debrecen.

Binnenkort: de alumni bijeenkomst neerlandistiek Universiteit Debrecen mei 2010