Märklintrein rijdt steeds langzamer

Zaterdag 16 december 2006 - "Onze regio heeft de hoogste arbeidskosten van heel Europa“, zegt Gaugele. „Een werknemer in onze sector heeft ieder uur recht op vijf minuten pauze. Dat is iets van vroeger en dat houden de vakbonden hier nog steeds overeind. Op prijs zullen we sowieso nooit kunnen concurreren.“

De vraag is hoe lang het traditierijke bedrijf die werkwijze nog volhoudt.  Er is inmiddels al een werkplaats geopend in Hongarije, vanwege lagere loonkosten.

Märklintrein rijdt steeds langzamer

De Duitse modeltreinbouwer Märklin heeft de hoogste arbeidskosten van Europa, maar geeft zich ondanks dalende omzetten niet gewonnen. ‘We zullen nooit één trein door Chinezen in elkaar laten zetten.’

„Duitsland staat vóór er zijn nog maar een paar minuten te spelen. Wordt Duitsland wereldkampioen?“

De opgewonden stem van het originele radioverslag uit 1954 komt uit een kleine modeltrein. In de werkplaats van treintjesbouwer Märklin rijdt hij rondjes. Het is de trein waarmee de Duitse ploeg destijds terugkwam van het WK-voetbal in Zwitserland.

Een werkneemster kijkt op ooghoogte of alles het doet. Vooruit, achteruit, lampjes, geluid, koppelingen. Na een paar minuten legt ze het treintje, met handschoen, goedkeurend in een doos en pakt ze de volgende ‘loc’ ter controle.

Marketingchef Roland Gaugele van Märklin leidt rond in één van de werkplaatsen in het Zuid-Duitse Göppingen. In hetzelfde gebouw waar Theodor Märklin in 1859 begon en waar weinig veranderd lijkt. Een tiental vrouwen zit op krukken aan werktafels. Ze zijn omringd met het fijnste gereedschap. Uit het plafond bungelen elektrische schroevendraaiers in miniformaat.

Te veel gepruts

„Ieder treinstel zetten wij zelf in elkaar“, zegt Gaugele. „Een locomotief bestaat soms uit driehonderd onderdelen. Hier werken vooral vrouwen. Voor mannen is het te veel gepruts. Die kunnen de meeste onderdelen niet eens tussen duim en wijsvinger houden.“

Modelbouwer Märklin is trots op zijn geschiedenis en de honderden nieuwe modellen die het ieder jaar op de markt brengt. Wereldwijd heeft het merk zijn fans, vanuit Japan en Amerika komen ze op ‘bedevaart’ naar Göppingen (niet ver van Stuttgart) om het bedrijfsmuseum te bezoeken. Toch ziet Märklin de omzet jaar na jaar gestaag dalen. Zoals met veel producten, maken de Chinezen het allemaal veel goedkoper. En daar blijken ook treintjesfanaten gevoelig voor.

„Onze regio heeft de hoogste arbeidskosten van heel Europa“, zegt Gaugele. „Een werknemer in onze sector heeft ieder uur recht op vijf minuten pauze. Dat is iets van vroeger en dat houden de vakbonden hier nog steeds overeind. Op prijs zullen we sowieso nooit kunnen concurreren.“

Concurrentie

Daar komt bij dat de modeltreinen die de concurrentie in China laat maken, geen troep zijn. „De Chinezen maken ook best goede dingen“, zegt Gaugele eerlijk. „Sommige onderdeeltjes van onze treinen komen daar inmiddels ook vandaan. Maar we zullen nóóit een Märklintrein door Chinezen in elkaar laten zetten.“

De vraag is hoe lang het traditierijke bedrijf die werkwijze nog volhoudt. Er is inmiddels al een werkplaats geopend in Hongarije, vanwege lagere loonkosten. Twee jaar geleden werden ruim 300 mensen ontslagen. Begin dit jaar ging opnieuw een schok door het bedrijf. De aandelen, die deels nog in bezit waren van de familie, gingen voor 30 miljoen euro over in handen van de Britse investeringsmaatschappij Kingsbridge Capital.

„Het management is deels vernieuwd“, zegt Gaugele. „Je merkt dat er hier iets is veranderd. Kennelijk kan dat alleen als er mensen van buiten komen. Maar we hebben nu weer geld om vooruit te kijken.“ De Britten zijn meteen gestart met verkopen via internet. „Daar waren de trouwe vakhandelaren niet zo blij mee“, zegt Gaugele eufemistisch. „Ze zeggen dat het hen omzet kost.“ Een crisisgesprek met de boze vakhandel heeft vorige week de kou een beetje uit de lucht gehaald. Ze krijgen ook provisie over de internethandel van Märklin.

De onlangs geopende ‘Belevingswereld Märklin’, vlakbij de werkplaats, is een succesvollere vernieuwing. In de eerste twee maanden hebben zich hier al duizenden bezoekers vergaapt aan antiek Märklinspeelgoed, dat soms een half miljoen euro waard is. „Maar we tonen hier ook onze hightech, waarmee ontzettend veel mogelijk is“, zegt Gaugele. „Veel jongeren zitten achter de computer, wij hebben nu software waarmee je landschappen en treinnetten kunt ontwerpen. Om het daarna in het echt op te bouwen. Dat moet ons weer aantrekkelijk maken.“

In 1954 beleefden de Duitsers het ‘Wonder van Bern’. De Duitse voetbalploeg speelde daar de WK-finale tegen Hongarije en kwam met 2-0 achter. In de stromende regen knokte die Mannschaft zich terug naar een 3-2 zege. Volgens de overlevering vanwege revolutionair schoeisel. Ter gelegenheid van het WK in eigen land, afgelopen zomer, heeft Märklin de WK-trein uit ’54 op de markt gebracht. Alsof er wordt gehoopt op een ‘Wonder van Göppingen’, gebaseerd op revolutionaire hightech en marketing.