Vierde brief: 'Inzet tweede ronde belangrijk!'

Maandag 19 april 2010 - Reeds na de eerste ronde van de parlementsverkiezingen staat vast dat er sprake is van een ware aardverschuiving in de politieke verhoudingen van Hongarije. De alliantie van de grootste oppositie partij (FiDeSz- KDNP: de centrum rechtse combinatie van de" jonge democraten" en de" christendemokraten") heeft reeds bij de eerste ronde een absolute meerderheid behaald. Met 206 van de 386 te verdelen zetels heeft men nu al 12 zetels meer dan nodig voor de meerderheid in het parlement.

De tweede opmerkelijke conclusie is dat twee partijen die onafgebroken sedert 1990 deel hebben uitgemaakt van het parlement van het politieke toneel verdwijnen. Dit betreft de SzDSz en de MDF. Beide partijen hebben aan de wieg gestaan van de politieke omwenteling in 1990.

Twee niewkomers

Door de plotselinge opkomst van twee geheel nieuw partijen, die ondanks de hoge 5% kiesdrempel er in geslaagd zijn door te dringen tot het parlement, is het bewijs geleverd voor de levendigheid en de flexibiliteit in het politieke leven van het land. Een van de nieuwkomers is de partij „ Jobbik" ( vrij vertaald: „ de beteren" maar omdat jobb tevens „rechts" betekent kan het ook worden vertaald als „ de meer rechtsen"). Hoe dan ook een extreem rechts-radicale partij. In de eerste ronde haalde deze groepering 26 zetels. De tweede nieuwkomer is de LMP („je kunt ook anders politiek bedrijven"). Nu nog maar verzekerd van slechts 5 zetels. Maar daar zullen na de tweede ronde ongetwijfeld 10-11 zetels bijkomen. Deze groepering zou ik als progressief liberaal en vrijzinnig willen kenschetsen.

Tweede ronde, nieuwe kansen

In de tweede ronde op 25 april zijn er nog 121 zetels te verdelen! In 57 kiesdistricten heeft geen van de kandidaten een meerderheid van 50% + 1 behaald. Hier, en alleen in deze 57 districten, zal opnieuw gestemd moeten worden. De strijd gaat dan over de laatste drie kandidaten die in de eerste ronde het hoogst hebben gescoord. In 56 van de 57 districten staat de kandidaat van FiDeSz op de eerste plaats. Slechts in één district in Boedapest leidt de kandidaat van de MSzP (de socialistische partij). Via de verdeling van de regionale lijst heeft de MSzP overigens al 28 zetels veroverd.

De inzet van de tweede ronde is nog nooit zo belangrijk geweest als nu. De alliantie van FiDeSz-KDNP heeft immers de kans op een 2/3 meerdeheid te komen in het parlement. Daar in Hongarije heel veel wetten slechts met een 2/3 meerderheid kunnen worden aangenomen is dit van vitaal belang. Van de 57 nog resterende districten zal men 52 moeten veroveren als men deze 2/3 meerderheid wil bereiken. Die kans is niet uitgesloten.

Na het sluiten van de stembureau's op 25 april zal de verdeling van de zogenaamde reststemmen plaatsvinden. Op grond hiervan zullen 64 zetels verdeeld worden. Deze zetels gaan hoofdzakelijk naar die partijen die bij de districten buiten de boot zijn gevallen, maar landelijk wel minimaal 5% stemmen hebben behaald tijdens de eerste ronde.

De verkiezingscampagne van de komende twee weken zal ongekend fel zijn! De zwaar verliezende MSzP, maar ook de andere twee door de kiezers inmiddels tot de oppositie veroordeelde partijen, zullen alles uit de kast halen om te vorkomen dat FiDeSz-KDNP de 2/3 meerderheid behaalt. In een evenwichtig en normaal functionerend democratisch land is het niet goed als een partij een 2/3 meerderheid heeft. Daar zijn vriend en vijand het over eens. Maar als men fundamentele veranderingen wil doorvoeren in een land waar nog zoveel rudimenten uit het verleden de vooruitgang belemmeren, is een daadkrachtig parlement voor een tijdje geen overbodige luxe.

Kiesraad maakt blunders

De verkiezingsavond van 11 april werd overigens overschaduwd door de opeenstapeling van blunders van de Centrale Kiesraad. Een paar maanden geleden waren de regels voor het stemmen weer eens veranderd. Er was bepaald dat mensen die niet in hun woonplaats stemden slechts in één daartoe aangewezen stembureau van het district waar zij wilden stemmen mochten gaan stemmen. Hongarije had circa elfduizend stembureau's. In zeven van deze elfduizend bureau's stonden bij de sluiting om 19.00 uur rijen van honderden meters lang nog buiten het bureau te wachten. Dit waren uiteraard de aangewezen bureau's waar de mensen die buiten hun woonplaats stemden wilden stemmen. Slechts 65.000 mensen hadden aangegeven dit te willen doen van de in totaal 8 miljoen stemgerechtigden.

Uiteraard besloot de Centrale Kiesraad dat iedereen die vóór 19.00 uur aanwezig was zijn stem mocht uitbrengen. Als consequentie hiervan besloot de Kiesraad ook dat niets mocht worden gepubliceerd over de verkiezingsuitslagen alvorens de laatste stemgerechtigde had gestemd. TV en radio konden hun programma's uitsluitend met nietszeggende praatjes vullen tot 22.15 uur toen de Kiesraad met 6 stemmen voor en 5 stemmen tegen besloot om de media toch te machtigen publiekelijk over de verkiezingsuitslagen te spreken. Dat was maar goed ook. Want de laatste stemmer heeft om 01.15 gestemd nadat hij zeven uur had gebivakeerd voor het aan hem aangewezen stembureau in het Elfde District in Boedapest. Mijn petje af voor die man die er zeven uur in de rij staan voor over had om zijn stem te mogen uitbrengen.