Zesde brief: 'Waarom deze aardverschuiving'
Met 263 zetels in het parlement, vijf zetels meer dan de tweederde meerderheid, is het doel van de oppositie om in het nieuwe parlement een tweederde meerderheid te behalen bereikt. Bij mijn weten een 'wereldrecord'. Immers, in geen enkel Europees land heeft ooit een partij bij democratische verkiezingen een zodanige meerderheid behaald.
Deze meerdeheid is geen overbodige luxe als men iets wil veranderen in het land. De Hongaarse grondwet bepaalt dat voor tal van zaken een tweederde meerderheid nodig is in het parlement. Die meerderheid is nodig voor de verandering van de grondwet, de verandering van de kieswet, de benoeming voor het hoogste rechtscollege - het constitutionele hof - , zo ook voor het vaststellen van de reglementen van de gerechtshoven, het verenigingsrecht, het stakingsrecht, de mediawetgeving en nog veel meer.
Waarom die monsterzege?
Terecht vraagt men zich af hoe deze aardverschuiving in de keuze van de kiezers mogelijk werd? Ik zie vier oorzaken. De belangrijkste lijkt mij het totaal falende MSzP regeringsbeleid in de afgelopen acht jaar. Talloze beloften zijn niet waar gemaakt en alle pogingen om noodzakelijke veranderingen in de gezondheidszorg, het pensioenstelsel, het onderwijs en de sociale zekerheid door te voeren zijn vastgelopen. De tweede oorzaak ligt in de met grote regelmaat openbaar wordende corruptieschandalen en de zelfverrijking van funtionarissen van de regerende partij op alle niveau's. Het derde element is het uit de hand gelopen veiligheidsbeleid en het mislukken van de ordehandhaving. En als vierde factor zie ik de zeer professionele en uitgekiende verkiezingsstrategie van de oppositie die nagenoeg foutloos werd uitgevoerd en geloofwaardig en vertrouwingwekkend was. Dit in tegenstelling tot de chaotisch verlopen campagne van de MSzP.
Victor Orbán, de onbetwiste leider en toekomstig premier van de alliantie is zich ter dege bewust van de exclusieve verantwoordelijkheid die hij nu gekregen heeft. Die verantwoordelijkheid is enorm, terwijl de staatskas leeg is. Reeds nu aan het einde van de vierde maand heeft het begrotingstekort het niveau bereikt dat voor het hele jaar was gepland! Nog in mei, zo is de verwachting, zal hij zijn regeringsploeg, waarvan de namen al bijna allemaal bekend zijn, en het regeringsprogramma presenteren. Over de koers die hij gaat varen zal mijn laaste brief uit Boedapest (no 7) gaan.
De nieuwe oppositiepartijen
Voor de MSzP met slechts 59 zetels in het parlement (een verlies van 127 zetels) breekt een lange tijd van bezinnig aan. Als de partij zich los kan maken van de oude beeldbepalende figuren die onder het vroegere eenpartijenstelsel sleutelfunties hebben bekleed en met nieuwe gezichten een geloofwaardige lijn weet uit te stippelen, dan hebben zij een kans op herstel. Zo niet, dan zal er ruimte ontstaan voor een nieuwe beweging, geheel los van het belastende verleden. Die zal het voortouw nemen bij het ontstaan van een moderne vooruitstrevende linkse partij.
De derde partij - de grote nieuwkomer in het parlement -, de rechts extremistische partij Jobbik, is niet tevreden met het behaalde resultaat van 47 zetels. Zij zullen zowel in het parlement als daar buiten veelvuldig van zich laten horen. Veel effect zal het niet hebben. Het zal in ieder geval de nieuwe regering de kans geven duidelijk aan te tonen dat Hongarije een rechtsstaat is waar geen ruimte is voor discriminatie en het wegzetten van mensen.
De vierde partij LMP (politiek kan ook anders) heeft uit het niets met een minimale voorbereiding in zeer korte tijd en ondanks het moeilijke Hongaarse kiesstelsel 16 zetels behaald. Een ware prestatie! Er is nog weinig bekend over de ideeën van deze partij en over de mensen die daarin samenwerken. De toon die zij in de campagne hebben aangeslagen was buitengewoon beschaafd, hetgeen niet bepaald gezegd kan worden van vele anderen. Men profileert zich als een ecologische milieu partij. Ook wekte het sympatie dat zij met geen enkele andere partij een alliantie zijn aangegaan in de tweede ronde van de verkiezingen en zich resoluut van de avances van anderen hebben gedistantieerd. Deze groepering staat ongetwijfeld links van het midden.
Er is ook één zogenaamde onafhankelijke kandidaat gekozen. De burgemeester van Edelény, een plaatsje in NO Hongarije. Tot voor kort was hij lid van het parlement voor FiDeSz. Maar als gevolg van zijn discriminerende opmerkingen richting de omvangrijke zigeunerbevolking in zijn regio, is hij in maart uit de FiDeSz gezet. In de eindspurt van de campagne kreeg hij de steun van Jobbik en wist hij de in de haast benoemde kandidaat van FiDeSz te verslaan.
| Door: | Dzsingisz Gábor |
| Boedapest, | 26 april 2010 |