‘Eén koekje bij de koffie…’

Donderdag 10 januari 2008 - IDENTITEIT. In de Dikke van Dale staat: identiteit = eenheid van wezen, volkomen overeenstemming, persoonsgelijkheid.
Je schijnt er vooral naar op zoek te zijn in je puberteit. Sommigen komen er snel achter wie ze zijn, anderen blijven zoeken en er zijn natuurlijk mensen die nooit op pad gaan. Ik zoek opnieuw. Misschien omdat ik er nu de gelegenheid voor heb of omdat ik geïnteresseerd ben in de geschiedenis van mensen. Omdat in dit multicultureel tijdsgewricht identiteit zo’n groot issue is of omdat ik - als zo velen- van gemengd bloed ben, in mijn geval half Nederlands en half Hongaars.

IDENTITEIT is ook: jezelf zeker voelen over je eigen plaats en rol in de jouw omringende wereld. Er speelt dus mee waar je je bevindt, in welk land je opgroeit. Ik ben geboren en getogen in Nederland. Nederlands is mijn moedertaal, ik weet hier de weg, heb er iets opgebouwd en - nu ik wat ouder ben - zie ik er meer Nederlands uit.

Toch voelde en voel ik mij vreemd. Er zit iets in mij, de inborst - ziel vind ik een passender woord - dat hier wringt.

Prinses Máxima zei onlangs: ‘Nederland is één koekje bij de koffie.' Inderdaad. Mijn Nederlandse inslag doet de deksel op de trommel. Maar even zo vaak laat mijn Hongaarse kant de trommel open op tafel staan. Ik vertoon vreemd gedrag volgens mijn kinderen als vrienden van hen mee-eten. Dan schuif ik schalen en pannen steeds opnieuw naar de borden van die vrienden toe, wuivend en roepend dat ze moeten toetasten.
Vorig jaar liep ik met mijn zoon die toen veertien jaar oud was in het naburige winkelcentrum. Ik voelde ineens grote behoefte om zijn hand vast te houden. Dat deed ik en we slenterden eventjes hand in hand langs een paar winkels. Passeert er natuurlijk net een kennis van de sportclub... Dat dóe je dus niet in ons land, als ouder in het straatbeeld een teken van liefde aan je kind afgeven.

Het tonen van emoties is in Nederland vaak taboe. Ik heb het dan niet over de enorme waaier aan emo-tv die ons overspoelt, maar over echte gebeurtenissen waar geen camera bij is. Op de laatste begrafenis die ik bezocht, huilden de meest betrokkenen niet en ook de andere gasten betrapte ik daar niet op. Ik begrijp dat niet. Mijn tranen zijn er snel. Twaalf jaar geleden voltrok zich in het gezin waar ik uit kom een tragedie. Ik ging met de auto op ziekenbezoek in Amersfoort. Verschillende keren legde ik het traject Amersfoort-Arnhem huilend en schreeuwend van wanhoop af. Ik realiseerde mij tussen de snotterbuien door dat ik nog nooit iemand anders zich zo in een auto op de snelweg had zien gedragen. Waar huilen Nederlanders dan? Thuis, in bed diep onder het dekbed. Denk ik.

Zes zomers bracht ik door in het land van mijn vader. Ik verbleef bij mijn tante, Kati néni, en haar gezin in het dorpje dat toen Sérfenyösziget heette. Als ik daar niet was, legden wij bezoeken af aan dichtbije, iets minder dichtbije en heel verre familieleden. Daar zat ik als kind aan de immer rijk gevulde keukentafels te kijken naar de gezichten die net zulke boekdelen spraken als het mijne. Heftige gebaren en een woordenstroom die nooit ophield. Ik voelde me thuis.