Home for Everybody?
Woensdag 5 maart 2008 - Op het raam van het al jaren leegstaande pand aan de Petõfi Sándor utca, in het centrum van Pest, viel lange tijd een tekst te lezen. In witte plakletters beschreef de gemeente in het Engels onder de kop "Home for Everybody. Budapest Tourist Information" hun plan om een oplossing te vinden voor de vele daklozen in Boedapest. Schaamtelozer kon het eigenlijk niet. In het portiek van dit pand sliep namelijk elke nacht een dakloze tussen een paar stukken karton. De gemeente beloofde in ieder geval om meerdere leegstaande panden in de stad op te kopen en er huisvesting te realiseren. Het streven was zelfs om voor eind 2006 negentig procent van de daklozen aan een huis te helpen!
De eerste keer dat ik de tekst zag, in 2004, was het nog geheel leesbaar. Begin 2007 maakte ik er een foto van, de helft van de tekst was toen al weggesleten. Tijdens welk gemeentebestuur het gemaakt is weet ik niet. De nog steeds zittende burgemeester Demszky Gábor moet van het plan af hebben geweten. Wel is duidelijk dat van dit plan om leegstaande gebouwen te verbouwen tot daklozenopvang en kleine goedkope appartementen voor minder goed verdienende burgers van Boedapest niets terecht is gekomen. In het centrum staan nog steeds veel panden leeg. De laatste jaren is veel opgekocht door project-ontwikkelaars en buitenlandse investeerders. Maar met een heel ander doel. Een stuk verderop, richting Deák tér, is de 'Fashion Street' ontstaan. Een protserig stukje straat achter het Kempinski Hotel, met alle grote bekende kledingmerken van de wereld gevestigd in pompeuze panden met zwart-wit design en het originele oude koperwerk van ramen en deuren lekker opgepoetst. 
Op de ramen van het pand aan de Petõfi, nog een tijd opslag geweest van de iets verderop gelegen drogist, lijken de witte plakletters er nooit te zijn geweest. Maar wel is een nieuwe invulling voor het pand gevonden. Het thema is wederom 'wonen'. Een als uit de grond geschoten makelaarskantoor heeft in plaats van plakletters op het raam geplakt, nu honderden foto's van woningen erachter hangen. Niet voor de daklozen, dat juist niet. Nee, nu hangen hier kleurige foto's van keurige flats en villa's voor de buitenlandse kopers en voor de Hongaar met centen. Vele passanten blijven staan en kijken verlekkerd naar al dat moois. Het snel geronselde personeel zit binnen achter krakkemikkige bureaus van dof grijs gefineerd spaanplaat. Een jonge werknemer ligt zelfs half te slapen achter z'n laptop. Geen sjieke uitstraling dus. Maar het gaat hier ook om snelle verkoop, zeker geen duurzame klantenbinding. De voorbijgangers worden intussen gek gemaakt met de vele plaatjes in het raam om toch vooral een huis te kopen. En ach, dit stukje straat lijkt nu best een beetje te gaan herleven. Zelfs 's avonds laat blijven mensen voor de ramen staan. De stad 'bruist' weer als nooit tevoren. Het portiek stinkt niet naar dakloos. En de toerist heeft er geen weet van. Tel uit je winst. 
De voorheen nog zichtbare woorden - van een geïrriteerde passant in de nacht misschien -, samengesteld uit zorgvuldig los gepeuterde plakletters: 'I'm stupid because I'm reading this', zou nu - met een kleine variatie - er weer op-geplakt kunnen worden. We geloven mooie praatjes en plaatjes. We slikken het voor zoete koek. We laten ons graag gebakken lucht ver-kopen. 'I'm stupid because I'm watching this'.
update 27 oktober 2010: Het makelaarskantoor zit er nog steeds, in het portiek slapen elke avond een stuk of vier daklozen. Soms slapen ze een paar panden verder, onder de etalage van een juwelier.