Met zachte dwang of harde hand?

Woensdag 19 oktober 2011 - Vanwege de plots ingevallen koude in Hongarije zijn in verschillende steden daklozen door onderkoeling overleden. In Boedapest wordt om dat tij te keren vanaf december een verordening van kracht waardoor daklozen gedwongen naar de noodopvang moeten.

Al lange tijd wordt in de politieke kringen van Boedapest, maar ook in andere gemeenten, gesproken over een een strafmaatregel om daklozen die op straat slapen te beboeten. Er was eerst sprake van een boete van 50.000 forint bij overtreding. Later bij een landelijke bijeenkomst van Fidesz burgemeesters zelfs van 150.000 forint. Als een dakloze dat niet kan betalen zou die de gevangenis in moeten. Een wonderlijke gedachte, geen dakloze kan zo een hoge boete betalen en de gevangenissen zitten overvol. Dus die wet kan nooit worden gehandhaafd.

Toch wordt dat plan nu doorgezet. Als daklozen deze winter niet naar de opvang gaan krijgen ze een boete, aldus burgemeester Máté Kocsis (foto) van het achtste district in Boedapest. Dit achtste district, al tientallen jaren berucht om de armoe en criminaliteit, wordt sinds een tijdje overspoeld met daklozen. Deze jonge en ambitieuze Kocsis is vorige week ook nog door de regering benoemd tot nationaal commissaris voor de daklozenproblematiek. Kocsis kondigde al aan dat in het veertiende district op een verwilderd terrein waar ongeveer 150 mensen wonen, de krotten en tenten zullen worden weggehaald. Opvang voor die mensen, veelal ouderen die tussen wal en schip vielen, is niet geregeld. Inmiddels zijn dinsdag 18 oktober de krotten al door buldozers met de grond gelijk gemaakt.

Enige dwang om daklozen van de straat te krijgen is niet vreemd. Een deel van hen wil namelijk niet naar een opvang. Zo gehecht je kunt raken aan je eigen huis, zo blijken sommige daklozen gehecht te zijn aan een straat, plein of andere openbare ruimte en er zijn daklozen bij die pragmatisch kiezen voor waar er wat te halen valt. Op bepaalde plaatsen in de stad zijn hele 'dorpsgemeenschappen' onstaan met stamhoofden, bazen en onderbazen, werkers en slaven, verkenners en verklikkers. De stamhoofden zullen niet zomaar toelaten dat hun werkers die het bedelgeld en alcohol bij elkaar scharrelen een warm bedje verkiezen in plaats van in de kou de kost voor hen te verdienen. Een oude vrouw op de trap naar de metro met plastic bekertje in de hand, een jonge ondervoede jongen tegen een boom die je meelijwekkend aankijkt, het is nooit zeker of het geld dat je hen geeft niet aan de baas moet worden afgegeven.

Dat er wat moet worden gedaan aan het daklozenprobleem is evident. Maar de manier waarop de gemeente Boedapest en andere Hongaarse steden het aanpakken roept vele vragen op. Alle daklozen en zwervers worden nu over één kam gescheerd, als crimineel behandeld en gestraft, maar het kaf wordt nog steeds niet van het koren gescheiden. Met harde hand worden zij, die er niet van kunnen dromen er ooit zo uit te zien als yuppie Máté Kocsis, grondig onder het tapijt geveegd. Net zoals Kocsis een paar weken geleden de uitkomst van een referendum in zijn district negeerde. Dit referendum ging over de vraag of de gemeente daklozen die op straat, in dozen en portieken slapen op zou moeten pakken. Veel te weinig bewoners van het district deden aan het referendum mee, dus kwam er geen geldige uitkomst.

Maté Szabó, ombudsman voor de mensenrechten, heeft al aangekondigd naar het Constitutionele Hof te stappen. Het straffen van daklozen voor het feit dat ze op straat leven lost niets op omdat het veroorzaakt wordt door een sociale crisis, en niet vanwege een persoonlijke keuze, liet de ombudsman weten.

Op HVG zijn foto's te zien van de ontruiming van het daklozenkamp in het veertiende district.

>>>> http://hvg.hu/gallery/c6ddc9ae-ef59-43a8-ae4c-5569e3b25d38
>>>> http://hvg.hu/gallery/c33758f5-6db0-4be0-a7c3-b111349499a9

>>>> Door: Tom de Smet