Hongaarse wet dubbel staatsburgerschap aangenomen

Woensdag 26 mei 2010 - Vanmorgen is in het Hongaarse parlement met overgrote meerderheid van stemmen het wetsvoorstel aangenomen om de Hongaren buiten de Hongaarse grenzen wonend, in bijvoorbeeld Slowakije, Roemeniё of Serviё, naast hun bestaande staatsburgerschap ook de Hongaarse te bieden. Afgelopen weken heeft deze kwestie tot veel diplomatiek gekrakeel tussen Hongarije en Slowakije en binnen de Europese commissie geleid en werden in Slowakije, noodgedwongen misschien, de messen al geslepen.

'Ze hadden beter een maand kunnen wachten, dat had ons een boel tramelant bespaard'. Steeds vaker hoode je woorden van die strekking uit Hongaarse monden over de Slowaaks-Hongaarse strijd over deze voor Slowakije moeilijk accepteerbare Hongaarse wet. Hoewel veel Hongaren het een goed idee vinden dat hun verwanten in landen als Slowakije en Roemeniё negentig jaar na het Verdrag van Trianon eindelijk hun banden met het moederland kunnen aanknopen, komt er uit eigen kiezerskringen ook kritiek. Als de Hongaarse coalitie Fidesz-KNDP even tactisch had gewacht tot na de Slowaakse verkiezingen op 12 juni was er zowel daar als hier meer rust in de tent geweest en hadden de Slowaakse politici, campagne voerend voor de verkiezingen, zich kunnen richten op binnenlandse zaken in plaats van zo te moeten gaan schreeuwen.

Haast

En dat is waar het knelt. Die Hongaarse wet wordt in Slowakije, met een grote Hongaarse minderheid binnen de grenzen, juist als binnenlandse aangelegenheid gezien. Over en weer werden uitspraken gedaan die als olie op het vuur werkten. Terwijl de Slowaakse premier Robert Fico en zijn minister van Buitenlandse Zaken Miroslav Lajcak in eerste instantie nog rustig en diplomatiek reageerden en komend premier Viktor Orbán uitnodigden om te komen praten, wees Orbán dat keer op keer van hand. Volgens hem kan voordat het Hongaarse kabinet op 28 mei is geїnstalleerd en de nieuwe Slowaakse regering komende zomer is gevormd niet gepraat gaan worden. Fico is daar ongerust over, en terecht. Het Hongaarse parlement heeft de debatten over het wetsvoorstel al gevoerd en de wet is dus aangenomen. Orbán is al niet zo geliefd in Slowakije vanwege eerdere minachtende uitlatingen over het volk en het land. Toch heeft juist premier Fico daarover onlangs de leider van de extreem nationalistische Slowaakse partij SNS Ján Slota en hun vice-voorzitster Anna Belousovová opgeroepen hun haatdragende taal naar Hongaren en Orbán te dimmen. De houding van Orbán, juist omdat hij niets zegt, valt dus wel hautain te noemen. De nieuwe Hongaarse regering heeft echter haast, veel haast waarschijnlijk, om deze wet erdoor te krijgen. Het dubbele staatsburgerschap was een van de grote beloften aan de kiezers, en moet schijnbaar als eerste worden ingelost.

Hak zetten

Maar waarom zo een haast met deze wet die op de Nationale Hongaarse feestdag 20 augustus in moet gaan? Op vooral symbolische waarden na, zal een dubbel paspoort voor Hongaren in landen om Hongarije heen niet zoveel betekenen. Het lijkt erop dat de wet vooral binnenlandse Hongaren moet plezieren om ze het gevoel te geven dat het oude Hongaarse volk weer verenigd is. Hongaren zijn verzot op hun geschiedenis en de symbolen daarvan, en Orbán weet daarvan vaak en slim gebruik te maken. Het consequent trots negeren van de handreikingen van Slowakije mag Orbán in eigen land een hoge status opleveren, naar Europa toe is dit niet zijn mooiste rol. Niet iedereen beaamt het, maar het kan goed zijn dat de Fidesz-KNDP de wet zo snel doordrukte en daarbij die stoere houding aannam om de rechts-extreme oppositie partij Jobbik een hak te zetten. Veel liever zelf zetten zij deze wet in gang, dan dat Jobbik al eerste met een veel extremer wetsvoorstel, met autonomie voor de Hongaren in Slowakije, zou komen. Dan heeft Hongarije in Europa echt een probleem. Zo bekeken kunnen we Orbán misschien een niet zo aardige, maar wel sterke heelmeester noemen die geen stinkende wonden laat bestaan. Een ander geluid in de media is dat de nieuwe regering echt belangrijke wetsvoorstellen nog niet op orde heeft. Maar ook dat ze het ene na het andere lijk dat uit de kast van de vorige socialistische regering valt op moeten ruimen. Dus dan zou alle bombarie om de nieuwe wet heen bedoeld kunnen zijn om de burgers nog  zoet te houden tot na de zomer.

De ene wet vraagt om de andere

Terwijl veel Slowaken en Hongaren in beide landen, of als meerderheid of als minderheid, niet willen dat dit thema politiek zo wordt uitgespeeld, lijken politici in beide landen niets anders meer te kunnen. In Slowakije ligt er nu bijna een nieuw wetsvoorstel op tafel, de laatste zittingsdag van het parlement voor de verkiezingen is er zelfs voor uitgesteld. Met een nieuwe wet moet tegenwicht aan de nieuwe Hongaarse wet worden geboden. Premier Fico had al aangekondigd dat hij niet met lede ogen aan zou zien hoe in Slowakije een Hongaarse enclave zal gaan onstaan. Zijn eerder nog diplomatieke houding is ook bijna niet meer vol te houden. Binnenlands moet hij, wel of geen verkiezingen, natuurlijk de nationalistische bal spelen. Een uitspraak zoals vandaag gedaan door Ján Slota, leider de SNS, is hem echter nog niet ontvallen. Slota sprak de heldere woorden: "We kunnen snel handelen met deze minderheid. Misschien gaat het om een paar duizend mensen, misschien zelfs worden ze nog wel vergezeld door een paar honderd verwarde zigeuners. Zij zijn degenen die geen zuivere relatie hebben met hun thuisland. Als zo een kleine groep zich gaat vormen en handelt tegen de belangen van Slowakije, dan zullen ze worden verdreven en daarheen moeten gaan naar waar zij burgers zijn, naar Hongarije" (bron: tasr)

In ieder geval is het nu aan de burgers van beide landen om het hoofd koel te houden. Zoals de Hongaars-Slowaakse Rea Róth in de krant Népszabadság in een interview met Hongaren in Slowakije al aangaf: '"Ik heb al twee staatsburgerschappen, de Slowaakse en die van de Europese Unie. Hoewel ik wel Hongaarse ben en mijn kinderen naar een Hongaarstalige school gaan, heeft geen enkele Hongaarse politicus daar ook maar wat over te zeggen!"