Kritiek op nieuwe mediawetgeving Fidesz

Zaterdag 19 juni 2010 - De voorstellen voor een nieuwe mediawetgeving zoals door Fidesz parlementariërs András Cser-Palkovics en Antal Rogán werden ingediend, zijn conform de voorspellingen zoals deze de afgelopen weken in de pers verschenen. Een nieuw op te richten overheid voor media- en telecommunicatie zal niet alleen de publieke televisie en radio controleren, maar ook het Hongaarse Persbureau. Ook komen er nieuwe regels voor de pers.

Het huidige systeem wordt in brede kringen door de bureaucratische en gefragmenteerde bestuurs- en beslissingsbevoegdheden als ondoorzichtig en onwerkbaar gezien. Diverse regeringen hebben sinds 1996 gepoogd om de wetgeving te veranderen, maar zonder resultaat. Voor verandering is een tweederde meerderheid nodig in het Parlement. De Fidesz heeft die tweederde meerderheid en verspilt geen tijd om een lange strijd voor hervorming van het Hongaarse mediasysteem door te voeren en in haar voordeel te beslechten. Volgens Fidesz-parlementariërs beoogt de nieuwe wetgeving een volledige hervorming van de disfunctionele publieke media sector. Een van de indieners van het voorstel, András Cser-Palkovics, pleitte er voor dat de publieke media operatief goedkoper en doorzichtiger moet worden dan nu het geval is. De voorstellen behelsen een totale hervorming van de Hongaarse publieke media en zullen ingrijpende gevolgen hebben voor de Hongaarse pers in het algemeen. De nieuwe wetsvoorstellen waren dus aanleiding voor verhitte debatten in het parlement.

Een nieuw overheidsorgaan

Een nieuwe controlerende overheid, de Nationale Raad voor Media en Telecommunicatie (NMHH) wordt opgericht. Hierin worden de Autoriteit voor Telecommunicatie (NHH) en de Landelijke Raad voor Televisie en Radio (ORTT) samengesmolten. Een Mediaraad van vijf leden wordt door het het parlement samengesteld, en die zal met vergaande bevoegdheden leiding gaan geven aan de NMHH. Daarnaast wordt een raad van toezicht opgericht. Die zal bestaan uit twaalf vertegenwoordigers van diverse sociale groeperingen en instituten zoals kerken, de Academie voor Wetenschappen en Kamers van Koophandel en zal de taak van civiele waakhond krijgen. Dit alles gaat geleid worden door een door de Minister-President aangestelde voorzitter voor een periode van negen jaar. Deze nieuwe overheid zal ook de elektronische media zoals internet gaan controleren. Er is ook al een heffing vastgesteld die aan de NMHH zal moeten worden betaald. Van de netto inkomsten moet 0,35% als bijdrage aan hen afgedragen worden. Het ingediende voorstel voorziet ook in het instellen van een codex voor leidinggevenden bij de publieke media en MTI. Hierin worden bevoegdheden en opdrachten duidelijk omschreven.

Volgens parlementslid István Pálffy van de christen-democratische KDNP, die vroeger nieuwslezer bij TV2 en de Hongaarse publieke omroep was, wordt met het instellen van de nieuwe raad voor toezicht en met het maken van een gedragscode voor publieke media de vrijheid van pers versterkt. Leden van de oppositie bekritiseren deze plannen. Volgens hen krijgt de regering zo te veel macht over de media. Het plan dat in de raad van toezicht twee leden van de regering en twee leden van de oppositie komen te zitten, is volgens de socialist László Mandur niet volgens de grondwet. "Iedereen weet dat er nu drie oppositiepartijen zijn", eraan toevoegend dat als deze drie partijen het niet eens kunnen worden over de gedelegeerden, de raad van toezicht niet naar behoren kan werken. Het onder één bestuurlijke hoed brengen van persbureau MTI met de publieke radio en televisie is volgens mediaspecialist Mandur een poging om het onafhankelijke persbureau onder regeringscontrole te brengen. In zijn kritiek kreeg Mandur steun uit de hoek van de rechtse Jobbik partij. Bij monde van woordvoerder Lajos Pősze onderstreepte de radicale partij de mening dat er teveel macht over de media in handen van de regering komt. De LMP had eveneens kritiek. Gergely Karácsony wees op het gemis van een duidelijk concept en visie voor de publieke media. Dat moet de kern van het nieuwe pakket zijn dus er moet eerst maar eens gedefinieerd worden wat het concept van de publieke media moet worden, aldus de groen-liberale parlementariër.

Verandering perswet

Behalve reorganisatie van de publieke omroep komen er veranderingen die voor de pers in de meest algemene zin gaan gelden. "Iedereen heeft het recht om goed geïnformeerd te kunnen worden over plaatselijke, landelijke en Europese zaken in het openbare leven en over gebeurtenissen die van het hoogste belang zijn voor de burger van de Hongaarse republiek en de leden van het Hongaarse volk." De media zijn volgens het wetsvoorstel verplicht het publiek evenwichtig voor te lichten en te informeren. Rechten van de mens moeten worden gerespecteerd, het zaaien van haat is verboden en de regelgeving moet voorzien in het beschermen van kinderen en jongeren en kan zich uitstrekken op het gebied van reclame-uitingen.

Volgens het voorstel wordt het recht op rectificatie (vanaf nu recht op weerwoord) uit het Burgerlijk Wetboek gehaald en ondergebracht in de perswet. Deze wet geeft de mogelijkheid als iemand het niet eens is met wat er over hem of haar geschreven of gezegd wordt, het recht op weerwoord te eisen. Uiteraard is dit recht onderhevig aan een aantal regels en voorschriften, maar de angst bij de pers is groot dat spelers in het openbare leven te veel grip krijgen over wat de pers kan en mag schrijven. Wel krijgen de media en journalisten enkele rechten die onontbeerlijk zijn voor de vrije pers, waaronder het recht voor geheimhouding van bronnen. De vakbond van journalisten en vertegenwoordigers uit de media hebben zich afgelopen maandag gewend tot de Minister-President om hem te vragen voor meer consultatie over dit toch wel controversiële pakket.