Hungarikum hoezee!

Donderdag 17 oktober 2013 - Nog even en dan barst in oktober voor een aantal dagen het grote Worstenfestival van Békéscsaba los. Duizenden mensen staan daar dan met elkaar worst te draaien alsof hun leven ervan afhangt. Dit jaar is er nog iets te vieren voor de burgers van de stad en de worstenliefhebbers uit Hongarije en andere landen die massaal naar het festival komen: de Csabai Kolbász (worst uit Csaba) is opgenomen in de Hongaarse Hungarikum Lijst. Samen met drie andere producten kreeg de Csabai Kolbász, de worst uit Gyula had hem al eerder, in september de titel Hungarikum toegekend.

Ook de Tokaji Aszú, ganzenleverproducten en zelfs de anti-griepdruppels van Béres werden officieel door de Hungarikum Bizottság in de lijst opgenomen. Niet alleen levensmiddelen kunnen de titel Hungarikum verkrijgen, de lijst is onderverdeeld in verschillende categorieën zoals bijvoorbeeld kunst, uitvindingen, natuurparken, specifieke veerassen, gebouwen en kunstnijverheid. Toch springen de levensmiddelen en agrarische producten het meest in het oog, want die zijn vaak voorzien van een of ander beeldmerk waaruit op te maken valt dat het product typisch Hongaars is, wat dat ook moge betekenen. En als je er het label Hungarikum aan mag hangen, dan behoor je tot de zogenaamde nationale top.

Tijdens de persconferentie van de Hungarikum Bizottság werd nog een nieuwtje gepresenteerd. In een nieuwe nationale tijd moet er een nieuw logo komen, dus na alle verschillende versies van het Hungarikum-beeldmerk die er in de laatste jaren in omloop kwamen, werd begin dit jaar een ontwerpwedstrijd uitgeschreven voor een nieuw beeldmerk. Het bestuur maakte de winnaar bekend met de begeleidende woorden: 'dit beeldmerk is een weergave van het hoogste niveau van de prestaties en scheppingen van de Hongaarse volkeren en de ruim 1100 jaar aanwezigheid in het Karpatenbekken'. Hoe kan het ook anders, heel origineel, het beeldmerkt toont dus de Sint-Stephanskroon in de kleuren van de nationale vlag. Laten er tot de tijd dat de Turken uit Hongarije verdwenen amper producten gemaakt worden die nu het label Hungarikum krijgen. Een groot deel van alles wat je nu aan eetbare en drinkbare 'typische' Hongaarse zaken tegenkomt, heeft zijn oorsprong buiten Hongarije. En de nu bejubelde Csabai Kolbász onstond pas in de achttiende eeuw toen Slowaken zich in die regio vestigden. Maar er zijn ook nog andere vragen te stellen bij deze manier van classificeren, het zegt namelijk niet veel over de kwaliteit en er zijn geen vaste regels met betrekking tot de wijze van produceren. In het geval van de Csabai kolbász mag iedereen die in die stad op kleine of grote schaal worst maakt, meestal gekruid met karwij, knoflook en paprika (sinds tweede helft negentiende eeuw) het nu een Hungarikum noemen zonder dat duidelijk is welke delen van welk varken gebruikt worden, hoe het drogen en eventueel roken plaatsvindt en of er smaak-en geurstoffen worden toegevoegd. 

In Hongarije gaan ze zelfs nog verder met het maken van dit soort lijsten. Wat niet precies als Hungarikum te benoemen valt, kan wel worden opgenomen in de sinds 2010 bestaande 'Verzameling van Nationale Waarden'. Het levenswerk van voetballer Ferenc Puskás en het sodawater (geen Hongaarse uitvinding zoals de Hongaren graag beweren) horen daarbij. Ook de in de meeste wijnlanden bekende fröccs (spritzer) van witte wijn of rosé, de Hongaarse Operette, kortom alles wat je op kunt noemen dat zich op Hongaars grondgebied bevindt, kan van nationale waarde zijn. Het bestuur en de honderdvijftig vakleden van de Hungarikum Bizottság hebben er een aardige klus aan om al die 'waarden' eerst te onderzoeken en te beoordelen voordat ze kunnen worden opgenomen in de verzameling.

Ook leuk is de classificering van de dagelijkse levensmiddelen. Tijdens een rondgang door de supermarkt duizelt het je vaak van de verschillende beeldmerken die niet veel meer vertellen dan dat het product Hongaars is. Het is zeker goed om te weten waar producten vandaan komen en waar ze zijn gemaakt, maar met de nieuwere beeldmerken 'Magyar termék' en 'Hazai termék' gaat het niet enkel meer om informatie voor de consument. Via symbooltaal, we dragen ons product op handen, wordt er ook nog een onderliggend gevoel aangesproken. Al is het product slechts voor een paar procent van eigen bodem en niet 100% magyar, dan kun je het nog onder het begrip 'Hazai termék' laten vallen. Zo mag bij 'Hazai feldolgozott termék' het grootste deel uit het buitenland komen, maar is het product in Hongarije bewerkt. 'Hazai' betekent niet alleen binnenlands, maar ook van thuis, eigen en vertrouwd. De Hongaren draaien het zoals ze het beste uitkomt. Tot je een keer teleurgesteld raakt na de aankoop van een 'echt' Hongaars product. Ondanks dat de '100% Hongaarse Verse Kwaliteitseieren' volgens de houdbaarheidsdatum nog wel even meekonden, bleek nog geen tien minuten na aankoop het maken van een '100% verse mayonaise' geen culinair pretje. De eieren waren zo rot als een mandje. De daarna in dezelfde winkel aanschafte buitenlandse eitjes lieten zich echter zeer goed verwerken. Hungarikum hoezee!

 >>>> Door: Tom de Smet

>>>> Het Kolbász Fesztivál vindt plaats in Békéscsaba van 24 t/m 27 oktober. De grote worstenmaakwedstrijd start op zaterdag 26 oktober om 10.00 uur in de Sporthal.