Water bij de wijn: Spritzer, Gespritzter, Fröccs!

Woensdag 17 juni 2015 - Er zijn Hongaren die zeggen dat fröccs een Hongaarse uitvinding is. Er bestaat in ieder geval wel een legende over een groepje dichters en schrijvers dat in 1842 in de wijnkelder van hun collega en vriend András Fáy in Fót aan het drinken sloeg. Daar was ook Ányos Jeklid, de uitvinder van het sodawater (niet helemaal waar, hij ontdekte wel hoe je het in flessen grootschalig kunt produceren) aanwezig. Deze heren spoten (fröccsenteni = spatten, spuiten) het sodawater van Jeklid in hun glazen met wijn en ze noemden het fröccs. Zo simpel kan het leven zijn.

Maar sodawater (of mineraalwater met bubbeltjes) wordt in veel meer landen bij de wijn gegoten, dus of het echt authentiek Hongaars is, is de vraag. Toch zijn er in Hongarije wel heel veel verschillende en ook moeilijk te onthouden varianten in verhoudingen van water en wijn. Dit in tegenstelling tot Oostenrijk (Gespritzter) en Duitsland (Schorle of Spritzer) waar de verhouding veelal half om half is. Ook hebben de verschillende varianten in Hongarije allemaal prachtige benamingen. Een van de soorten fröccs, met maar liefst negen delen wijn en één deel water, is vernoemd naar de schrijver Gyula Krúdy! Andere mooie namen, vertaald in het Nederlands, zijn bijvoorbeeld: Lange Stap, Heer des Huizes, Burgemeester en Huismeester. De meest gangbare soorten zijn de Lange stap en de Grote en de Kleine fröccs.

Ook al lijkt het fröccs-gebeuren in Hongarije sinds een paar jaar pas een enorme trend te zijn - net als bij de koffiemafia met bebaarde barista’s bestaan er nu ook al speciaal op fröccs gerichte café’s - toch kunnen al die soorten natuurlijk niet zomaar in een korte tijd zijn ontstaan. De legende is dan misschien omstreden, maar op het internet zijn wel een paar oude foto's te vinden van fröccs drinkende Hongaren. En die mooie literaire benamingen kunnen er door schrijvers en dichters, in een fijne roes verkerend, in de loop der tijden spelenderwijs aan zijn toegekend. Attila József bijvoorbeeld schijnt de Kisfröccs ook wel 'Fütty'/'Fluitje' genoemd te hebben. Het woord fröccs komt eind negentiende eeuw voor het eerst in Hongaarse woordenboeken voor (Bron: gasztroszex.blog) dus hoe dan ook drinken Hongaren het al ruim honderd jaar. 

Fröccs kun je met witte wijn of róse samenstellen, maar ook met een lichte rode wijn, zoals portugieser, al wordt die wat minder vaak gedronken. Meestal wordt er huiswijn voor gebruikt, maar je kunt ook aangeven of je een andere wijn als basis wilt. Zeker op warme zomerdagen wordt er veel fröccs gedronken, maar omdat het door de bubbeltjes zo lekker wegdrinkt, en het wat minder zwaar valt dan een glas pure wijn, drinken Hongaren het het hele jaar door. Maar pas op, je wordt er net zo snel dronken van!

Op de Engelstalige website Budapest Agent vindt je een overzicht van meest bekende soorten fröccs, de foto hieronder is van die website. Maar op de Hongaarstalige wikipedia zijn er wel ruim twintig met water en wijn plus nog de vele mengvormen met andere vormen van alcohol en frisdranken te vinden!

>>>> Tom de Smet

>>>> Meer over Hongaarse wijnen, Nederlandstalig, op: Wijn uit Hongarije

>>>> Foto heren aan tafel: GKRTE.hu